Basisvaardigheden volwassenen

Gezin

Met programma’s en activiteiten stimuleren bibliotheken en taalhuizen kinderen en ouders met hun (taal)vaardigheden. Dit gebeurt laagdrempelig, aansluitend bij de leefwereld en behoefte van ouders.

Gezinsaanpak

De gezinsaanpak beoogt dat ouders leren hun kinderen te ondersteunen en te stimuleren in de taalontwikkeling. Ook kunnen ouders werken aan hun eigen basisvaardigheden. De gezinsaanpak is een effectieve aanpak om de cyclus van laaggeletterdheid te doorbreken.

Wanneer ouders zelf goed taal-, reken- en digivaardig zijn, kunnen zij bijvoorbeeld de nieuwsbrief van de school lezen, formulieren invullen, snappen wat hun kind op de iPad kan of afspraken met de juf begrijpen. Uit onderzoek blijkt dat ouders gelukkiger, zelfredzamer en sociaal actiever zijn als ze deelnemen aan cursussen lezen en schrijven. Ze zijn onafhankelijker en hun zelfvertrouwen groeit. En bovenal kunnen zij meer bijdragen aan de (taal)ontwikkeling van hun kind.  

Ouderbetrokkenheid
Klik voor informatie over ouders en ouderbetrokkenheid bij de programma’s BoekStart, de Voorleesexpress, de Bibliotheek op school en Stichting Lezen.  

Doelgroepen

  • Laagtaalvaardige ouders NT1 en NT2
  • Ouders met een lage beheersing van (een van de) basisvaardigheden
  • Professionals, directie en medewerkers kinderopvang en basisschool  

Bereik

Ouders die onvoldoende basisvaardig zijn, zijn vaak moeilijk te bereiken. Via de kinderopvang en de school lukt dit beter. Ouders komen immers met hun kinderen naar het consultatiebureau, op school en zelfs in de bibliotheek. Het bereik is te vergroten door op deze plekken de activiteiten voor (kleine) kinderen te verbinden aan de activiteiten van het taalhuis.  

Financiering

De programma’s worden gefinancierd uit verschillende subsidiebudgetten: Tel mee met Taal - ouders, gemeentelijke WEB-gelden, gemeentelijk onderwijsachterstandsbudget.

Cyclus doorbreken

Uit onderzoek van Kunst van Lezen blijken de volgende factoren succesvol om de cyclus van laaggeletterdheid te doorbreken:

  • Focus bij de aanpak van laaggeletterdheid in het laagtaalvaardige gezin
  • Zorgvuldige aanpak en lange adem
  • Een sterk lokaal educatief en taalhuis-netwerk
  • Een verbindende rol van bibliotheken
  • Bewustzijn van de grote rol van ouders bij taalontwikkeling
  • Interne samenwerking in de lokale bibliotheekorganisatie om het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid met elkaar te verbinden, rond de programma’s Voorleesexpress, BoekStart, de Bibliotheek op school en de Bibliotheek en basisvaardigheden

De rol van de bibliotheek, gericht op laagtaalvaardige ouders

  • Werken aan bewustwording bij partners en hun medewerkers
  • Taal- en woordenschatontwikkeling stimuleren bij kind én ouder
  • Voorlezen stimuleren
  • Betrokkenheid bij de school stimuleren
  • Programma’s aanbieden die ouders stimuleren om (basis)vaardiger te worden

Kijk voor programmasuggesties op de pagina’s Aanbod Gezin, Aanbod Taal, Aanbod Digitaal en bij Aanpak Empowerment.

Zie ook: Biebtobieb-groep Gezinsaanpak.

Samenwerkingspartners

Partners bij de gezinsaanpak en ondersteuning van laagtaalvaardige ouders zijn:

  • Gemeenten: afdeling Onderwijs, in het bijzonder afdeling Onderwijsachterstand, afdeling MBO (WEB-educatie)
  • Taalhuispartners
  • Peuterspeelzalen: MT en peuterleidsters
  • Basisscholen: MT, leerkrachten, remedial teacher, contactpersoon ouderkamer
  • Consultatiebureaus
  • Kraamzorg
  • Kinderopvangorganisaties
  • Jeugdgezondheidszorgorganisaties (JGZ)
  • Onderwijsorganisaties
  • Welzijns- en maatschappelijke organisaties

Voorbeelden van collega's

Gericht op de gezinsaanpak

  • Ouderbetrokkenheid is een zaak van de bibliotheek: niet als opdrachtnemer binnen de onderwijssector maar als gelijkwaardige partner naast het onderwijs. Zij kan een veilige plek bieden waar ouders hun betrokkenheid actief (kunnen) tonen en ontwikkelen. Lees hoe Huis voor Taal Lelystad hiermee een aanvang maakte, in de presentatie en inzichtkaarten.
  • A West Side Story (pagina 4 en 5) wil laagtaalvaardige moeders een positieve ervaring bieden met de inzet van taal bij activiteiten voor hun kinderen. Bibliotheek ’s-Hertogenbosch peilde met consultatiebureau, welzijnsorganisatie en Cubiss de behoefte aan een babygroep voor laagtaalvaardige moeders. Cubiss, 2016.
  • Waalwijk Taalrijk is gericht op grotere functionele geletterdheid bij ouders én bij kinderen van nul tot achttien. Partners zijn onder meer GGD, welzijnswerk, kinderopvang, scholen voor basis- en voortgezet onderwijs, bibliotheek, Taalhuis Waalwijk en gemeente. Alle organisaties ontwikkelen samenhangende activiteiten.
  • Interview De succesvolle gezinsaanpak van Waalwijk Taalrijk, Els Klerkx (Gemeente Waalwijk), Dulcie Koevoets (ContourdeTwern) en Ank Joosen (Bibliotheek Midden-Brabant)
  • Bibliotheek Dalfsen en de school in Nieuwleusen bieden het programma Voor jou en je kind. In de bijeenkomsten, begeleid door getrainde taalvrijwilligers, gaan ouders aan de slag met thema's met bijbehorende werkboekjes. Zij leren over de (taal)ontwikkeling van hun kind, over activiteiten op school en hoe zij hieraan kunnen bijdragen.
  • Interview Collectie voor vluchtelingenkinderen, Karien van Buuren (Rijnbrink) en Tineke Knoester (Bibliotheek Rijn en Venen).
  • Interview 'Grijp elke kans om je preventieve en curatieve aanbod te verbinden!, Dirry van de Grampel (Bibliotheek Twenterand)

Gericht op laagtaalvaardige ouders

  • De Bieb voor de Zaanstreek organiseert in vier basisscholen het TaalCafé. Hierin gaat het om informatie van de school, zoals de schoolgids en de nieuwsbrief van school.
  • Het Doe Mee Café (pagina 3 en 4) van Bibliotheek Capelle aan den IJssel helpt anderstalige ouders van jonge kinderen om tijdens en na de inburgering verder te gaan met de Nederlandse taal om zo beter mee te kunnen doen in de Nederlandse samenleving. Hiermee geven zij ook hun gezin een zetje. Probiblio, 2019.
  • Bibliotheek Haarlemmermeer (pagina 9 en 10) organiseert lessen Nederlands leren voor anderstalige ouders op een dBos-school om de communicatie met de leerkracht over hun kind te verbeteren. De resultaten worden gemeten met de Taalmeter (nul- en eindmeting). Uit de evaluatie blijkt dat het zelfvertrouwen bij de deelnemers is toegenomen en dat de relatie met de school is verbeterd.
  • Bibliotheek Kennemerwaard organiseerde met twee brede scholen en Stichting Welzijnsbevordering Lezen in de Keuken. Gezond koken voor jezelf en je kind spreekt veel ouders aan. In drie ochtenden werd op school aandacht besteed aan de Schijf van Vijf en aan traktaties op school.
  • Interview Woonwagenbewoners bereiken bij Bibliotheek Coevorden (Carla Boers)

Bronnen