Inburgering & Integratie

Netwerk & beleid

De regie van de nieuwe inburgeringswet ligt bij de gemeente. Daarom is samenwerking van de bibliotheek met de gemeente en andere organisaties van groot belang. In het opbouwen van een netwerk en het vormen van beleid kunnen meerdere samenwerkings­verbanden ontstaan. In de meeste gemeenten hebben samenwerkingspartners al een taalakkoord ondertekend om laaggeletterdheid terug te dringen. Zo’n taalakkoord is geen statisch document, maar veelal een dynamisch geheel, dat afhankelijk van de omstandigheden kan worden aangevuld met nieuwe partners, taken en afspraken.

Voorbeelden van samenwerkingspartners voor de bibliotheek zijn: gemeenten, migrantenorganisaties, vluchtelingenwerk, Humanitas, welzijns- en maatschappelijke organisaties, ROC’s en taalscholen, vrijwilligersorganisaties, werkgevers, UWV en GGD.

Praktische hulpmiddelen

• Routekaart Inburgering, Probiblio 2020. Voor gesprekken met je gemeente over het nieuw te vormen beleid.
• VIME-model, Het Begint met Taal. Voor nieuwkomers zijn taalvrijwilligers belangrijk. Ze helpen bij gesprekjes oefenen en slaan de brug naar de praktijk. Goede samenwerking tussen formeel, non-formeel leren en sociale activiteiten is essentieel. Nieuwkomers leren zo sneller de taal, krijgen meer zelfvertrouwen en er ontstaat meer begrip tussen nieuwkomers en vrijwilligers.

Achtergrondinformatie

• De nieuwe wet inburgering: wet inburgering 2021 is in werking getreden op 1 januari 2022, heet Wet inburgering 2021 en geldt voor iedereen die vanaf 1 januari 2022 inburgeringsplichtig is.
• Akkoord over wetsvoorstel spreidingswet, november 2022.
• Magazine Inburgering in uitvoering : Werken in de geest van de nieuwe wet, Divosa, VNG, SZW, 2021.
• Handreiking naleving nieuwe wet inburgering, VNG, maart 2021.

Basisvaardigheden voor anderstaligen, onderzoek ITTA

In 2021 onderzocht ITTA in opdracht van KB en Het Begint met Taal het aanbod basisvaardigheden voor anderstaligen bij bibliotheken en organisaties voor taalcoaching. Doel: zicht krijgen op het aanbod en de doelgroepen die daarmee geholpen worden, én om beter in te spelen op de kansen voor anderstaligen. Lees de rapportage van ITTA. Op basis hiervan ontwikkelde ITTA praktische instrumenten en leerdomeinkaarten. Zie onder Bronnen, voorbeelden van collega's en inspiratie.

Fasering

Een belangrijke doelgroep voor de bibliotheek zijn vluchtelingen: nieuwkomers met een asielvergunning en Oekraïense vluchtelingen. Het proces van inburgering en integratie kent voor hen 3 fasen.

Fase 1: crisis- of noodopvang

Het doel is alle nieuwkomers veiligheid en geborgenheid te bieden, een warm welkom in Nederland.

Bibliotheekinitiatieven:

• Handleiding opstarten pop-up Bibliotheek in de noodopvang, Rijnbrink 2022. Van intern draagvlak verkrijgen tot vrijwilligers werven en de fysieke plek inrichten.
• Fieldlab Bed, bad, brood, boek in de noodopvang voor vluchtelingen, Rijnbrink 2022. Ervaringen vanuit de fieldlabs over de toegevoegde waarde van de bibliotheek.

Fase 2/3: asielaanvraagprocedure en meedoen in de samenleving

Fase 2 is de landing: mensen komen in de asielaanvraagprocedure en krijgen (misschien) een verblijfsstatus.
In fase 3 gaat het om meedoen. Het betreft mensen die al enige tijd in Nederland wonen en formeel zijn ingeburgerd, al dan niet met werk, vrienden en een woning in een wijk.

Bronnen, voorbeelden van collega's en inspiratie

Klik voor Taalcoaching

• Taalcoaching in de nieuwe Wet inburgering: 4 tips voor taalhuizen, Overijsselse bibliotheken 2020.
• Taalcoaching in de inburgering? Dat kan zo. Het Begint met Taal 2020.
• Taalcoaching in coronatijd, Probiblio met Het Begint met Taal 2020.
• Interview Taalcoaching voor anderstaligen, 2019. Sylvia de Groot Heupner, directeur Het Begint met Taal en Eline de Visser, projectleider Taalhuis Bibliotheek Bollenstreek.
• Themapagina's Taalcoaching en 4 veel voorkomende vormen van taalcoaching.
• Kletsmaatjes, online taalcoachingsprogramma voor nieuwkomers, en onderzoek naar Kletsmaatjes in opdracht van Het Begint met Taal, 2022.
• Een taalwandeling: laagdrempelig én leuk, artikel Taal doet meer, 2021.
• Taalwandeling Utrecht: mini-documentaire, Abdelkader Benali en Taal Doet Meer, 2021.
• Het Begint met Taal versterkt bibliotheken en taalvrijwilligersorganisaties bij het slim organiseren van taalcoaching. Voor de taalvrijwilligers-coördinatoren zijn er onder meer materialen en trainingen.
  Maak kennis met Het Begint met Taal in de video.

Klik voor Meertaligheid

• Webinar meertaligheid: taal is kapitaal, co-productie van Rijnbrink en Probiblio, 2022. Deskundigen over meertaligheid.

Klik voor Ouderbetrokkenheid

• Praten op School, programma van Oefenen.nl. Programma voor ouders die met de Nederlandse taal willen oefenen om hun kind te kunnen begeleiden in het VO.

Klik voor Digitale overheid

• Pilot training DigiD en internetveiligheid voor AZC-vluchtelingen, 2019. Interview met Paul Noort, VluchtelingenWerk Oost-Nederland, en Bart van Helvoort, Bibliotheek Gelderland Zuid.
• Digisterker voor vluchtelingen (flyer) helpt vluchtelingen bij inloggen met DigiD en de weg vinden in overheidswebsites, zoals inburgeren.nl en toeslagen.nl. Zie ook het verslag online sessie Digisterker voor vluchtelingen, 2021.
• RefugeeHelpn.nl. Praktische informatie over asiel aanvragen en leven in de opvang, in 9 talen. 

Klik voor Arbeidsparticipatie

• Wonen en werken in Nederland - Workinnl.nl. Uitleg voor nieuwkomers over rechten en plichten, wat je moet regelen en welke afspraken je moet maken, en overzicht van instanties.
• Brochure New in the Netherlands, ministerie SZW. Voor Europese werkmigranten in Nederland.
• Werkwijzer Vluchtelingen, online startpunt voor (arbeids)participatie van vluchtelingen.
• Presentatie Leren en werken in Nederland en themaboekje Werken en studeren in Nederland, Bibliotheek Oosterhout. Met materialen in de collectie. Makkelijk aan te passen.
• Zie ook toolkit netWERK.

Klik voor Specifiek voor Oekraïense vluchtelingen

• Oekraïense ontheemden en basisvaardigheden in Nederland, Expertisepunt Basisvaardigheden. Deze pagina behandelt vragen over de leerbehoeften van Oekraïense volwassen rond basisvaardigheden. Zoals taal, rekenen of digitale vaardigheden leren. Met mogelijkheden om Oekraïners te ondersteunen, en informatie en voorbeelden van initiatieven in het land.
• Toolkit netWERK, combinatie van taalcoaching en jobcoaching, Het Begint met Taal en JobOn. Programma waarbij werk en taalcontact centraal staan. Juist voor Oekraïners is dit relevant: zij mogen meteen vanaf aankomst in Nederland werken en hebben daardoor veel vragen over werken in Nederland, wet en regelgeving, et cetera.
• Artikel De meeste Oekraïners hier hebben werk, NOS 2022.
• Bibliotheekinitiatieven bij ondersteuning aan Oekraïense vluchtelingen (update augustus, 2022) Overzicht en update van initiatieven, tips en ideeën uit de BiebtoBieb-groep Oekraïne en andere social media.
• Artikel Taalcoaching voor Oekraïners, Het Begint met Taal 2022. Tips voor taalcoördinatoren en taalcoaches.
• Artikel Maak een vliegende start met taalcoaching met de leermiddelen van de stichting Het Begint met Taal, Rijnbrink 2022. Interview met directeur Sylvia de Groot Heupner. Met concrete tips.
• Hoe bouw je aan een collectie voor Oekraïense vluchtelingen? Interview met de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid.
• Blueprintpagina voor Oekraïense vluchtelingen voor de bibliotheekwebsite.
• BiebtoBieb-groepen: Crisisbieb - Oekraïne en Bibliotheek & Integratie.

Klik voor Praktische instrumenten en leerdomeinkaarten om aanbod te verbeteren (ITTA)

Het ITTA heeft praktische instrumenten en leerdomeinkaarten ontwikkeld waarmee bibliotheken en taalcoachorganisatie hun aanbod kunnen verbeteren:

• De screencast Omvang doelgroepen bepalen legt uit hoe je zelf gemakkelijk inzicht krijgt in de doelgroepen anderstaligen in jouw werkgebied.
• De kaart Anderstaligen in Nederland toont de groepen anderstalige leerders.
• De Tipkaart Toegankelijkheid geeft handzame tips over het toegankelijker maken van aanbod voor mensen met een beperking.
• Tot slot heeft het ITTA 8 leerdomeinen uitgewerkt. Hiermee kunnen organisaties profielen opstellen voor leerders, en hun aanbod daarop aanscherpen:
  1  Taal voor werk en opleiding    
  2  Taal bij inburgering en naturalisatie     
  3  Taal bij opvoeding     
  4  Taal bij gezondheid en bewegen     
  5  Taal bij zaken regelen     
  6  Taal bij vrije tijd en sociale activiteiten    
  7  Digitale vaardigheden     
  8  Rekenvaardigheden     
• Vraaggericht werken met anderstaligen, webinar 2021. Besproken werden de uitkomsten van het ITTA-onderzoek en de leerdomeinkaarten. Met samenvatting.

Klik voor Overige bronnen, activiteiten, materialen en leermiddelen

• Leermiddelen rond inburgering, in het Trefpunt leermiddelen.
• Verslag Deeldag Integratie nieuwkomers, Rijnbrink januari 2023 - De pop-up bibliotheek in de noodopvang; Klantreis non-formeel leren en de inburgeringswet; Vraaggericht werken met anderstaligen; en Collectie en programmering voor Oekraïense vluchtelingen. 
• Fotostrip en poster Welkom in de Bibliotheek, Rijnbrink 2018 - Hiermee maak je nieuwkomers wegwijs in de bibliotheek. Beschikbaar in Nederlands, Engels, Arabisch, Turks, Pools, Tigrinya (Eritrea), Dari (Afghanistan), Oekraïens en Russisch. Te gebruiken bij de balie, bij VoorleesExpress-ouders of bij rondleidingen voor vluchtelingen en statushouders.
• Boom NT2: Dossier voor bibliotheken over het pakket leermiddelen dat de KB heeft ingekocht voor bibliotheken en hoe je het kunt inzetten. Zie ook het Magazine voor bibliotheken 2023 met suggesties en ervaringen van bibliotheken.
• Themaboekje Welkom in Nederland - materialen in de collectie om nieuwkomers welkom te heten. Deze versie is toegespitst op Oosterhout, maar gemakkelijk aan te passen.
• Presentatie Ik hou van Holland - een vrolijke quiz over Nederland. Je kunt vragen toevoegen of weglaten. Leg de verbinding met de collectie, bijvoorbeeld door een recent boek toe te voegen.
• Hoe nieuwe Brabanders de taal leren, Cubiss 2020. Portretten van nieuwe Brabanders en activiteiten waarmee zij de nieuwe taal leren.
• NL leert door, laagdrempelig platform voor laaggeletterden en bijvoorbeeld Oekraïeners die starten met Nederlands spreken, luisteren en schrijven. Met veel gratis online cursussen en intensieve begeleiding door online coaches.
• BiebtoBieb-groep Bibliotheek & Integratie.