Taal

Onderzoek toont dat de gevolgen groot zijn voor de mensen zelf, en voor (de kosten voor) de samenleving als geheel. Laaggeletterden zijn vaker (langdurig) arm dan geletterden, hebben vaker schulden, gezondheids­problemen, en ze hebben meer moeite om werk te vinden en te houden.
De cijfers verschillen flink per gemeente.
Op Bibliotheekinzicht.nl vind je meer achtergrond, onderzoeken en cijfers.

• mensen die Nederlands als moedertaal hebben (NT1), maar die moeite hebben met lezen en schrijven. Deze groep is verder onder te verdelen in persona's.
• mensen die Nederlands als tweede taal leren (NT2)

Bestrijden

Vrijwel alle bibliotheken bieden producten of diensten aan rond taalvaardigheid en digitale vaardigheden. Taalhuizen zijn inmiddels een onlosmakelijk onderdeel van het bibliotheekaanbod geworden. Ze bieden intensieve begeleiding in taal-, reken- en digitale vaardigheden om (taal)achterstanden bij volwassenen te bestrijden. Schaamte maakt laaggeletterden lastig te bereiken. Taalhuizen proberen het taboe te doorbreken.
Zie ook het overzicht van taalhuizen en taalpunten (april 2020).

Voorkomen

Achterstanden bij de jeugd voorkomen, gebeurt vooral binnen het programma Kunst van Lezen. Bibliotheken richten zich met het programma BoekStart op baby’s en jonge ouders. Met de Bibliotheek op school ondersteunen zij het basis- en voortgezet onderwijs. De VoorleesExpress stimuleert laagopgeleide ouders en hun opgroeiende kinderen in de taalontwikkeling.
Bibliotheken werken zodoende steeds meer aan een gezinsaanpak om de cyclus van laaggeletterdheid te doorbreken.

Programmering

• Laagdrempelige cursussen en activiteiten organiseren, samen met lokale partners, zie hiervoor het overzicht onder Aanbod. Zie ook leesclub voor laaggeletterden.
• Lesmaterialen aanbieden
• Een collectie aanbieden, fysiek en digitaal
• Taalcoaching aanbieden, met als 4 veel voorkomende vormen: Taalcoaching aan huis, Taalkoppels een-op-een, Taalcoaching in groepen, en het Taalcafé 

Om laaggeletterden beter te kunnen bereiken en verder te helpen, is samenwerking noodzakelijk. Dat geldt zeker voor de gemeente en Stichting Lezen & Schrijven. En daarnaast voor lokale partners, zeker de organisaties die al wel contact hebben met de doelgroep. Veel bibliotheken werken samen met onder meer Welzijnswerk, beroepsonderwijs, Vluchtelingenwerk, ROC’s, private taalaanbieders en lokale vrijwilligersorganisaties.

• Naar een geletterd Drenthe  
• Taal Werkt! (Overijssel)  
• Gelderland Geletterd  
• Toneelstuk digiTaalhuis Bibliotheek Katwijk Feestelijke afsluiting 2018 met en voor de mensen die de taal leren in het digiTaalhuis. Zeventig deelnemers en medewerkers deden mee aan 'Boer Jan zoekt een vrouw'. Video-impressie door Levien de Boer. Zie ook het interview over het digiTaalhuis Katwijk met coördinator Monique Kromhout en vrijwilliger Chris.
• Leesclub voor Laaggeletterden in Bibliotheek Breda 
• Interview Woonwagenbewoners bereiken (gezinsaanpak) bij Bibliotheek Coevorden (Carla Boers)
• Interview Postcafé bij Bibliotheek Oosterschelde (Monique van Kol)
• Interview Taalcoaching voor anderstaligen bij Bibliotheek Bollenstreek (Sylvia de Groot Heupner en Eline de Visser)
• Interview Brievenwasserette over brieven van organisaties met laaggeletterden opfrissen bij Bibliotheek Lek & IJssel (Sabrina Damen)
• Interview Waalwijk Taalrijk over gezinsaanpak (Els Klerkx, Dulcie Koevoets en Ank Joosen)
• Interview De Liedjeskast bij Bibliotheek Meerssen (Renée Gabriël)
• Interview Letter voor Letter in Drenthe (Jetze Dam)
• Interview Gezinsaanpak rond taal bij Bibliotheek Twenterand (Dirry van de Grampel)
• Interview Huis voor Taal bij Bibliotheek FlevoMeer, Lelystad (Erna Phaff)
• Interview digiTaalhuis bij Bibliotheek Rivierenland (Lisanne van Iterson)
• Interview DigiTaalpunt bij Bibliotheek Escamp, Den Haag (Réka Deuten-Makkai)

• Themapublicaties Voortijdig schoolverlaten en Geletterdheid in het mbo, en factsheet Samenwerking bibliotheek en mbo, Probiblio 2020.
• Je hoeft niet bang te zijn, je mag fouten maken : Taalcafés en cursussen digitale vaardigheden: een kwalitatief onderzoek naar ervaringen en opbrengsten, juni 2018, KB, Probiblio en Panteia: rapport, de factsheet met input voor gesprekken met stakeholders over Taalcafés en de factsheet met input voor gesprekken met stakeholders over cursussen digitale vaardigheden.
• Zie ook: de pagina Basisvaardigheden volwassenen, onderzoek. 

Taalexperts gaan ambtenaren bijspijkeren over heldere taal, met verwijzing naar een website met schrijftips, voorbeeldbrieven en controlelijstjes. NOS, 23 oktober 2019

Onderzoek toont dat de gevolgen groot zijn voor de mensen zelf, en voor (de kosten voor) de samenleving als geheel. Laaggeletterden zijn vaker (langdurig) arm dan geletterden, hebben vaker schulden, gezondheids­problemen, en ze hebben meer moeite om werk te vinden en te houden.
De cijfers verschillen flink per gemeente.
Op Bibliotheekinzicht.nl vind je meer achtergrond, onderzoeken en cijfers.