Context
Onze gezamenlijke collectie bestaat uit verschillende (fysieke en digitale) bronnen van kennis en cultuur die onmisbaar zijn voor het verwezenlijken van de vijf functies van de openbare bibliotheek. In de huidige (corona)samenleving zien wij een groeiende aandacht voor de digitale collectie en innovatie. Daarnaast zijn bezuinigingen aan de orde van de dag waardoor de long-tail maar ook de kwaliteit van de collectie in het gedrang komt. Met het verdwijnen van de bibliotheekopleiding is kennis over collectievorming, metadatering en het verwerk- en bestelproces naar de achtergrond geraakt.
De bibliotheek geeft het algemeen publiek toegang tot een rijke collectie van bronnen van kennis en informatie en de bibliotheek zorgt er voor dat haar klanten in deze collectie van bronnen relevantie en betrouwbare informatie kunnen vinden. Kennis en toegang tot informatie zorgt voor zelfredzaamheid en weerbaarheid van mensen, taalontwikkeling en het stimuleren van de verbeeldingskracht en creativiteit. Een collectie die bestaat uit gevarieerde informatie en verhalen, verbreedt de blik van de gebruiker. Zo draagt de collectie bij aan een genuanceerd maatschappelijk debat. De collectie van de bibliotheek omvat zowel primaire en secundaire bronnen van kunst en cultuur: film, muziek en bladmuziek. Met behulp van deze bronnen kan de klant kennis van kunst en cultuur opdoen en verbreden en zo wegwijs worden in het culturele aanbod.
Gezamenlijke ambitie
In 2023 heeft de omvangrijke collectie van de bibliotheeksector bijgedragen bij aan de drie maatschappelijke opgaven. De collectie nodigt uit tot het vergroten van ieders verbeeldingskracht, stimuleert leesplezier en biedt ontspanning. De gebruiker wordt bovendien geïnspireerd door relevante en betrouwbare informatie informatie. De bibliotheek draagt zo bij aan de persoonlijke ontwikkeling en verbetering van de maatschappelijk kansen van het algemeen publiek. De collectie vormt zowel een doel (inspireren en ontspannen) als een middel (ter ontwikkeling). Daarnaast blijft de collectie groeien, zowel in omvang als in gebruiksgemak en toegankelijkheid. Een collectief landelijk bibliotheeksysteem vergroot hier de mogelijkheden voor de klant en maakt de toegang tot de collectie eenvoudiger.
Een collectie is meer dan alleen boeken. Naast nieuwe vormen in verschijning van collectie en het ontsluiten van verschillende soorten (betrouwbare) data (gids- en wegwijsfunctie) kunnen klanten ook zelf bijdragen aan de collectie. Een community collectie kan in de toekomst tot de mogelijkheden behoren, met als voorbeeld Kenniscloud van Bibliotheek Midden-Brabant.
Collectie moet bijdragen aan de drie maatschappelijke opgaven
Maatschappelijke opgave 1: geletterde samenleving
Wat kunnen we leren van de jaren ’80 en ’90, toen er minder tijd besteed werd aan lezen en het aantal uitleningen in de bibliotheek daalde? Hoe kunnen we voorkomen dat we met dezelfde instrumenten dit probleem op willen lossen? Wordt het niet tijd voor een andere aanpak? Informatie is wat we nodig hebben. Succesverhalen, samen met de doelgroep collecties samenstellen, onderzoek doen naar hoe het leesgedrag van jongeren 12-18 jaar het beste gestimuleerd kan worden. Welke rol speelt de omgeving en de plek van de bibliotheek in deze context? Waar kan de bibliotheek toegevoegde waarde hebben als het gaat om leesplezier, ontspanning door lezen en verbeeldingskracht?
Wensen
- Alle drempels weg om toegang en gebruik van de digitale collectie te vergroten (denk hierbij aan QR-codes op communicatie uitingen waarmee directe toegang wordt verkregen tot het ebook/luisterboek). De klantreis moet soepel verlopen, hierbij kan bijvoorbeeld single-sign-on ondersteunend zijn.
- Voor elke leeftijdsgroep/fase een uitgebreid en pluriform aanbod.
- Collectie samenstellen met alle doelgroepen en bezoekers van de bibliotheek (denk aan Tupperware-party techniek of OF/BY/FORALL-methodiek) met aansprekende vormen van tekst/beeld/etc. denk hierbij aan korte teksten, jongerentaal, etc.
Maatschappelijke opgave 2: participatie in informatiesamenleving en maatschappelijke opgave 3: leven lang ontwikkelen
Werken vanuit de inhoud en collecties samenstellen die bijdragen aan de vijf wettelijke taken vanuit de Wsob. Ontwikkeling en educatie is het belangrijkste voor deze twee maatschappelijke opgaven. Vanuit de informatietaak kan de bibliotheek bezoekers gidsen en ondersteunen in hun ontwikkeling. Zij doet dit door collectie aan te bieden, zowel fysiek als digitaal door middel van een (online) leerplatform.
Wensen
- Landelijke campagne om het informatiepunt/ ontwikkelplein bekender te maken bij groter publiek en collecties en bronnen voor een leven lang ontwikkelen in de spotlight te zetten.
- Onderzoeken hoe we nieuwe soorten bronnen als podcasts en internetpagina’s kunnen ontsluiten in het themadossier van maatschappelijk actuele thema’s.
- Proeftuinen ontwikkelen (brug slaan) waarbij activiteiten gekoppeld worden aan digitale en fysieke bronnen rondom maatschappelijke thema’s.
Bijdrage van partners
Onderstaand figuur laat zien dat er bij collectie een veelheid aan partijen betrokken is. Bij de uitvoering worden de verschillende rollen nader uitgewerkt.
Jaarprogramma 2021
Maatschappelijke opgave 1: geletterde samenleving
- Voorbereiding op onderzoek naar leesgedrag, taalontwikkeling en kennis vergaren van jongeren 12-18 jaar, onder andere in samenwerking met Stichting Lezen. Met speciale aandacht voor jongens in het VMBO/MBO. Aansluiting en uitwisseling met de stelseluitdaging Kennis en Kwaliteit.
- Onderbouwen noodzaak en wijze van realiseren stimuleringsregeling voor auteurs en uitgevers om C-boeken te produceren.
- Digitale collectie blijft groeien; focus op toegankelijkheid en gebruiksgemak van de collectie en bronnen.
Maatschappelijke opgave 2: participatie in informatiesamenleving en maatschappelijke opgave 3: leven lang ontwikkelen
- Pilot (digitale) cursussen leven lang ontwikkelen uitbreiden, voortzetten en op basis van inzichten pilot nog meer uitbreiding voorbereiden voor 2022. Het landelijk programma leven lang ontwikkelen bevat onder andere een interactief leer- en ontwikkelplatform.
- Wetenschappelijke content pilot evalueren en continueren.
- In de loop van dit jaar wordt een nieuw toekomstperspectief helder voor Muziekweb