Bibliotheekstelsel & netwerk

Kwaliteit en kennis

Inhoudsblokken

Context en gezamenlijke ambitie

We willen als bibliotheeksector maatschappelijke impact teweeg brengen bij de verschillende maatschappelijke opgaven. Op het gebied van kennis en kwaliteit willen we de bibliotheken en hun medewerkers voorzien van een fundament van kennis, analyses en instrumenten. We hebben drie ambities:

1. Kennis over het eigen presteren zo efficiënt mogelijk verzamelen, analyseren en ontsluiten.

Dit vindt plaats via effectmetingen, monitoring, benchmarking en evaluaties volgens de Plan-Do- Check-Act-aanpak (PDCA). De rapportages en de toegang tot deze gegevens gaan we efficiënter organiseren door het zo veel mogelijk te bundelen op één centrale publiek toegankelijke plek (de ‘cockpit’).

  • Inzicht in de maatschappelijke impact van bibliotheekprogramma’s met betrekking tot de drie maatschappelijke opgaven en de robuuste lokale bibliotheek vergaren we door het faciliteren van lokaal effectonderzoek met behulp van de landelijke Impactmonitor en het opstarten van meerjarig wetenschappelijk onderzoek dat inzicht biedt in effectiviteit van bibliotheekprogramma’s op de drie maatschappelijke opgaven.
  • Vergelijking tussen de bibliotheken gaan we mogelijk maken door een benchmark.
  • Kwaliteit van de organisatie en van programma’s en diensten toetsen we aan de hand van de Kwaliteitskaders. Denk aan: Kwaliteit in Beeld (bibliotheken inclusief programma’s preventieve leesbevordering) en Zicht op Ontwikkeling (taalhuizen) door de Certificeringsorganisatie Bibliotheekwerk, Cultuur en Taal (CBCT). De geaggregeerde kennis en informatie die hieruit voortvloeien analyseren en monitoren we over de tijd. Waar mogelijk koppelen we die met de gegevens over het eigen presteren op de centrale plek.

2. Een lerend netwerk faciliteren. Reflectie, uitwisseling van kennis en ervaringen en opleiding en ontwikkeling van medewerkers staan centraal in het lerend netwerk bestaande uit bibliotheken, POI’s en de KB.

Het uitwisselen van kennis gebeurt digitaal en fysiek. De verschillende bestaande digitale kanalen voor kennisdeling brengen we zoveel mogelijk terug tot één centrale plek. Ook is dat we een handvatten bieden aan bibliotheken om aan de slag te gaan met gegevens in de cockpit. Voor de opleiding en ontwikkeling van medewerkers verwijzen we naar de stelseluitdaging medewerkers en vrijwilligers.

3. Ontwikkelingen in de samenleving identificeren door verkennend en experimenterend onderzoek op te zetten.

De branche werkt samen om trends en lange termijn kennisvraagstukken te identificeren en aan te pakken. We vormen een Kennisnetwerk dat zich richt op uitwisseling, signalering en agendering en het ontwikkelen van één gezamenlijke Kennisagenda en Trendboek voor de gehele sector dat tevens het Nationaal Bibliotheekcongres inhoudelijk voedt. Bij het opzetten van het Kennisnetwerk wordt aangesloten bij Gezamenlijke de expertisepool op het gebied van innovatie.

Afbeelding
Lerend netwerk

Bijdrage van partners

  • Bibliotheken zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de activiteiten in hun gemeente(n). Door deelname aan de netwerkagenda dragen ze bij aan de opbouw van kennis over de maatschappelijke impact binnen de eigen organisatie en binnen de sector. Ook maken ze gebruik van landelijke instrumenten en middelen zoals de Bibliotheek- en Impactmonitor. Ze delen hun gegevens en best practices via het lerende netwerk. De VOB speelt hier een actieve rol in door middel van de uitvoering van de stelseluitdaging van de robuuste lokale bibliotheek.
     
  • POI’s dragen zorg voor een landelijk dekkend ondersteuningsnetwerk op het gebied van kennisdeling en dragen actief bij aan het Kennisnetwerk, het ontwikkelen van een brancheopleiding voor medewerkers en het agenderen van actuele HR-onderwerpen. Dat betekent bijvoorbeeld dat ze samen met de KB een leergang Impactmanagement opzetten en een steeds meer een leidende rol krijgen in het project Haal meer uit Data. POI’s assisteren bibliotheken met het aanleveren van de gegevens en maken een vertaalslag van de resultaten in handreikingen voor bibliotheken.
  • CBCT houdt zich bezig met het up-to-date houden en het herijken van certificeringskaders om te zorgen dat de normen aansluiten bij de inhoud en uitgangspunten in de Netwerkagenda. Daarnaast delen ze hun geaggregeerde kennis en informatie op bestaande plekken in de digitale infrastructuur. Naast het delen geven ze ook duiding aan data.

  • De KB ontwikkelt en onderhoudt een digitale infrastructuur voor onderzoek en kennisdeling. Er komen geen nieuwe instrumenten maar bestaande instrumenten worden geïntegreerd en beter toegankelijk gemaakt. Daarnaast vervult de KB een stimulerende rol bij het uitvoeren van vernieuwend en wetenschappelijk onderzoek zoals bij het programma Digitaal Burgerschap (maatschappelijke opgave).

Jaarprogramma 2021

  1. In 2021 schetsen we de contouren van de cockpit om deze in 2022 te lanceren. De cockpit is het centrale publieke digitale platform met alle bestaande informatie op het gebied van maatschappelijke impact, monitoring en onderzoek.
     
  2. We starten een gesprek met alle netwerkpartners hoe we een benchmark inhoudelijk kunnen opzetten en het beste kunnen organiseren.
     
  3. Het Lerend Netwerk geven we verder vorm waarbij de behoefte en inzet van bibliotheken leidend is. Onderdeel hiervan is de leergang Impactmanagement. Daarnaast maken SPN en KB afspraken wie het beheer, de ondersteuning en moderatie van bestaande digitale platformen zoals Biebtobieb, Innovatiebieb en Bibliotheeknetwerk gaat uitvoeren.
     
  4. Het opzetten en vormgeven van een Kennisnetwerk. De POI’s en KB nemen het initiatief om deze groep op te zetten samen met de bibliotheken.

Activiteiten op het gebied van kennis en kwaliteit zijn ondersteunend aan de maatschappelijke  opgaven. En het gaat niet alleen om activiteiten op het gebied van kwaliteit en kennis maar ook om de andere activiteiten die worden uitgevoerd binnen de robuuste lokale bibliotheek, innovatie en medewerkers en vrijwilligers.

Voorbeeld 

Bij het programma Digitaal Burgerschap uit maatschappelijke opgaven 2 en 3 ondersteunt ‘kennis en kwaliteit’ door een aanpak te maken voor monitoring en effectonderzoek. Dat doen we concreet door te starten met een impactstrategie (Theory of Change) en een  doelgroepenonderzoek. Vervolgens is het plan om een langdurige wetenschappelijk impactonderzoek te gaan opzetten en uitvoeren. Binnen dit programma vinden ook experimenten (innovatie), kennisdeling en uitwisseling van ervaringen plaats (lerend netwerk).