Het betreft een herbenoeming met terugwerkende kracht (vanaf 1 januari 2021), waarbij de titel is gewijzigd van Bibliotheekwetenschap, in het bijzonder met betrekking tot openbare bibliotheken naar Information Society, with special regard to the transformation of public libraries. Tot eind 2020 was de leerstoel ondergebracht bij de afdeling Mediastudies aan de Faculteit der Geesteswetenschappen.
Frank Huysmans bekleedt de leerstoel vanaf de instelling ervan in 2005. Met de verhuizing en naamswijziging van de leerstoel wordt uitdrukking gegeven aan een verandering van perspectief. Niet het veranderende instituut (de openbare bibliotheek) zelf staat centraal in onderwijs en onderzoek, maar veranderingen in maatschappelijke communicatie- en informatiestromen én de plaats die de openbare bibliotheek daarin inneemt.
Meer nadruk op informeren en faciliteren van burgers
Conform de publieke opdracht in de nieuwe bibliotheekwet (voluit de ‘Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen’, 2015) zijn bibliotheken zich meer gaan richten op sociaal-maatschappelijke dienstverlening en activiteiten. Naast het uitlenen van boeken informeren en faciliteren de bibliotheken burgers nu meer op uiteenlopende terreinen. Leesbevordering, een leven lang ontwikkelen en digitale inclusie zijn activiteiten die aansluiten bij de maatschappelijke opgaven van de bibliotheek anno 2021. Hoe de bibliotheken de komende jaren invulling gaan geven aan hun maatschappelijke taken staat beschreven in de Netwerkagenda 2021-2023, die op 16 juni is gepresenteerd.
Brede maatschappelijke bibliotheek
De opening van het 200ste Informatiepunt Digitale Overheid op 24 juni in Oegstgeest illustreert de ontwikkeling naar een brede maatschappelijke bibliotheek. De bibliotheek informeert en faciliteert burgers bij juridische vraagstukken, digitale vaardigheden maar ook op terreinen zoals jeugd- en ouderenzorg. Ook de uitbreiding van de landelijke digitale bibliotheek met nieuwe e-books, educatieve- en luisterboeken, en de uitrol van de Bibliotheek op school naar vmbo en pabo’s staan centraal.
Zorgen over mogelijke verdieping van sociale scheidslijnen
Deze ontwikkelingen vragen om monitoring en duiding door middel van sociaalwetenschappelijk onderzoek. Inbedding van de leerstoel binnen de Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen lag daarom in de rede. Daarnaast hebben “bredere” ontwikkelingen als de personalisering van media en informatie, de wederzijdse beïnvloeding van ‘offline en online media, de dataficering van allerlei processen en de opkomst van kunstmatige intelligentie ingrijpende maatschappelijke consequenties op alle niveaus (personen, groepen, organisaties, maatschappij). Onder wetenschappers en beleidsmakers bestaan zorgen over mogelijke verdieping van sociale scheidslijnen tussen degenen die goed mee kunnen komen in de digitale werkelijkheid en degenen die dat niet kunnen. In een nieuwe cursus, ‘What does it mean to be literate? Social and policy consequences of 21st century literacies’ zal Huysmans in het komende studiejaar theorie en onderzoek op dit gebied behandelen.
In zijn onderzoek bouwt hij voort op eerdere studies naar het veranderend gebruik van de openbare bibliotheken en de maatschappelijke waarde die zij toevoegen. In het bijzonder gaat de aandacht uit naar de gevolgen van sociale verschillen in lees- en schrijf-, media- en informatiegeletterheid. Daarnaast verricht hij vergelijkend onderzoek naar bibliotheeksystemen in verschillende landen. Ook is hij actief als beleidsadviseur, redacteur en columnist in diverse commissies, wetenschappelijke en vakbladen.
Over Frank Huysmans
Frank Huysmans (1970) was van 2001-2010 als wetenschappelijk medewerker in dienst van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in Den Haag en deed onderzoek naar mediagebruik en cultuurdeelname. Daarvoor was hij als universitair docent en onderzoeker werkzaam bij de afdeling communicatiewetenschap van de Radboud Universiteit in Nijmegen, waar hij ook studeerde (1987-1992) en promoveerde (2001).
Selectie van publicaties
Deszcz-Tryhubczak, J., & Huysmans, F. (2018). Reading and digital media: European perspectives. In M. Barzillai, J. Thomson, S. Schroeder, & P. van den Broek (Eds.), Learning to Read in a Digital World (pp. 1-30). (Studies in Written Language and Literacy; Vol. 17). Amsterdam: John Benjamins.
Helvoort, J. van, Brand-Gruwel, S., Huysmans, F. & Sjoer, E. (2017). Reliability and validity test of a Scoring Rubric for Information Literacy. Journal of Documentation, 73 (2), 305-316.
Huysmans, F., & Oomes, M. (2018). The People's Palaces: Public Libraries in the Information Society. In E. van Meerkerk, & Q. L. van den Hoogen (Eds.), Cultural Policy in the Polder: 25 Years Dutch Cultural Policy Act (pp. 219-242). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Huysmans, F. (2016). Promoting media and information literacy in libraries. In M. Franke (Ed.), Research for CULT Committee: Public libraries - Their new role: workshop documentation (pp. 49-67). Brussels: European Parliament. Directorate-General for Internal Policies.
Kleijnen, E., Huysmans, F., Ligtvoet, R., & Elbers, E. (2017). Effect of a school library on the reading attitude and reading behaviour in non-western migrant students. Journal of Librarianship and Information Science, 49 (3), 269-286.
Wennekers, A., Huysmans, F., & de Haan, J. (2018). Lees:Tijd: Lezen in Nederland. (SCP-publicatie; No. 2018-02). Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.