Zie voor een conceptueel kader rond het begrip Digitale Geletterdheid het KNAW-rapport Digitale Geletterdheid en 21e eeuwse vaardigheden in het funderend onderwijs: een conceptueel kader (2014).
Vier domeinen Digitale Geletterdheid
Vervolgens heeft het SLO Digitale Geletterdheid opgesplitst in 4 domeinen (zie bijgaande figuur). Deze domeinen worden momenteel uitgewerkt door curriculum.nu en naar verwachting voor 2021 ingevoerd in alle onderwijsniveaus.
Deze vier domeinen vormen de basis van het programma Digitale Geletterdheid binnen de KB.
- ICT-basisvaardigheden
-
Deze vaardigheden krijgen vorm binnen het KB-programma Basisvaardigheden dat zich richt op de doelgroep (kwetsbare) volwassenen. Doel is in 2023 één miljoen volwassenen te hebben bereikt. Het programma Basisvaardigheden is belegd bij de afdeling Bibliotheekstelsel.
- Informatievaardigheden
-
Informatievaardigheden omvat het scherp kunnen formuleren en analyseren van informatie uit bronnen (zoeken & vinden in digitale bronnen), het op basis hiervan kritisch en systematisch zoeken, selecteren, verwerken, gebruiken en verwijzen van relevante informatie en deze op bruikbaarheid en betrouwbaarheid beoordelen en evalueren (bron: SLO Digitale Geletterdheid).
- Mediawijsheid
-
Mediawijsheid wordt in de SLO Digitale Geletterdheid gedefinieerd als “het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld”.
- Computational Thinking
-
Computational thinking is het procesmatig (her)formuleren van problemen op een zodanige manier dat het mogelijk wordt om met computertechnologie het probleem op te lossen.
In dit domein staat vooral probleemoplossend vermogen en programmeren centraal. De afgelopen twee jaar zijn er vanuit de KB verschillende projecten uitgevoerd rond deze elementen. Deze krijgen nu vorm in de zogenaamde “Werkplaatsen” in een aantal lokale bibliotheken.
Bijdrage van de KB
Vanuit de kracht van het geschreven woord draagt de KB bij aan een slimmer, vaardiger en creatiever Nederland. De KB zet zich in voor de publieke toegang tot informatie, het bevorderen van wetenschap, het vergroten van de (digitale) geletterdheid en het bewaren en beschikbaar stellen van erfgoed. Dit wordt gezamenlijk gedaan met partners op het terrein van erfgoed, wetenschap en met de openbare bibliotheken.
Binnen het programma Digitale Geletterdheid Jeugd richten we ons op de leeftijd 0 tot 18 jaar. Om ons hierin te positioneren gebruiken we de pijlers warenhuis, wegwijzer en werkplaats:
| Doelen | Slimmer | Vaardiger | Creatiever |
|---|---|---|---|
| Pijlers | Warenhuis | Wegwijzer | Werkplaats |
|
Breed beschikbaar stellen van informatiebronnen aan
|
|
|
(bron: Mediawijsheid en de openbare bibliotheek, visie Mediawijsheid 2016-2018)
Warenhuis
De pijler warenhuis voor kennis en informatie heeft als doel mensen slimmer te maken. De bibliotheek is actieve bemiddelaar tussen aanbieders en vragers van informatie, bijv. op het gebied van overheid, veiligheid, zorg, onderwijs, cultuur en media.
- Diploma Veilig Internet: Aanbieden van dit lespakket aan scholen via de bibliotheken
- Leermiddelengids PO en de leermiddelengids VO en mbo: Helpt leesconsulenten en scholen die binnen de Bibliotheek op School samenwerken met primair en voortgezet onderwijs bij het kiezen van landelijk beschikbare leermiddelen voor informatievaardigheden
- Delpher voor Jeugd: Sinds 2020 vindt een verkenning plaats over de mogelijkheden Delpher in te zetten voor de doelgroep jeugd. In samenwerking met het Delpher team is een workshop 'bronnenonderzoek in Delpher' georganiseerd voor docenten tijdens het landelijke conferentie digitale geletterdheid van het SLO.
- Virtuele bibliotheek in MediaMasters (een initiatief van Netwerk Mediawijsheid), waarin de Data Detox game gespeeld wordt
Wegwijzer
Als wegwijzer dragen bibliotheken bij aan het vaardiger maken van mensen, zodat zij voldoende (media)vaardigheden hebben om mee te kunnen doen in de huidige mediasamenleving.
In de Bibliotheek Campus zijn de volgende trainingen te vinden:
- Digistart voor professionals rond 0 tot 6-jarigen
- Digistart voor professionals rond 4 tot 12-jarigen
Daarnaast is er de Brochure Spelend Leren voor ouders en professionals rond 2-4 jarigen. Deze brochure geeft informatie over mediawijsheid bij de allerkleinsten.
Werkplaatsen
Bij de fysieke bibliotheek kunnen mensen terecht om te creëren, uit te vinden, en kennis te vergaren en te delen. De bibliotheek biedt een werkplaats (een zogenaamde makerspace of FabLab) en is een creatief en educatief platform waar kennis- en talentontwikkeling centraal staan.
Netwerk Mediawijsheid
De KB is kernpartner van Netwerk Mediawijsheid, het Nederlands netwerk voor mediawijsheid dat wordt aangestuurd door vijf organisaties op het gebied van mediawijsheid: ECP | Platform voor de InformatieSamenleving, Kennisnet, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Human en de KB.
In dit netwerk draagt de KB o.a. bij aan campagnes als Week van de Mediawijsheid, Media Ukkiedagen, Codeweek en Safer Internet Day.
Naslagwerken
- Document