Blijvende focus op taalarme gezinnen
De gezinsaanpak wordt steeds structureler ingebed in de dienstverlening voor 0- tot 4-jarigen, onder meer via de coördinatie van de VoorleesExpress. Hierin is een blijvend stijgende lijn te zien. Ook werken zes op de tien bibliotheken samen met partners die zich richten op laagtaalvaardige ouders, zoals de consultatiebureaus, (digi)Taalhuizen, gemeenten, maatschappelijk dienstverleners en welzijnsorganisaties. Bijna de helft van de bibliotheken organiseert speciale activiteiten voor taalarme gezinnen.
Invloed van de coronamaatregelen
Ook dit schooljaar hebben de coronamaatregelen invloed uitgeoefend op de dienstverlening van bibliotheken voor 0- tot 4-jarigen. Zij organiseerden, net als vorig schooljaar, minder ouder-kindactiviteiten en gaven minder vaak voorlichting aan ouders (dan in de jaren daarvoor). Vanwege de tijdelijke sluiting van bibliotheken werd het uitreiken van de BoekStartkoffertjes vaak door partners, zoals het consultatiebureau, overgenomen. Daarmee moest ook de communicatie over de uitreiking van de BoekStartkoffertjes worden aangepast. De maatregelen zorgden er bovendien voor dat men de doelgroep minder goed kon bereiken in de jaren voordat het coronavirus toesloeg.
Alternatieve dienstverlening
Bijna alle bibliotheken boden tijdens de lockdowns alternatieve dienstverlening op het gebied van voorschoolse educatie aan. Ze boden bijvoorbeeld online informatie aan, brachten boeken of haalden ze op. Verder zetten ze hun voorleesactiviteiten om naar een online variant en organiseerden ze online informatiebijeenkomsten voor ouders of pedagogisch medewerkers. Veel bibliotheken beschouwen deze webinars als een succes, mede vanwege de hoge opkomst. Toch bleek het opzetten van dergelijke alternatieve dienstverlening, vaak tijdrovender dan gedacht.
Groeiende samenwerking met partners
Het aantal partners dat de bibliotheek bij de dienstverlening voor 0- tot 4-jarigen betrekt, is de afgelopen jaren toegenomen: in 2016 werkten bibliotheken met gemiddeld drie verschillende partners samen, in het schooljaar 2020-2021 waren dat er vijf à zes. Het gaat met name om consultatiebureaus, gemeenten, kinderopvanginstellingen en basisscholen. Waar veel bibliotheken deze samenwerkingen als positief bestempelen, noemen sommige deze juist als knelpunt.
Aanbevelingen van het kernteam
Het kernteam prijst de belangrijke rol die bibliotheken vervullen bij het voorkomen van taalproblemen bij de jeugd. De inzet op de gezinsaanpak om de cyclus van laaggeletterdheid te doorbreken, wordt elk jaar verstevigd. De gezinsaanpak is meer dan een reeks losstaande activiteiten: het is belangrijk om in te zetten op een integrale aanpak met verbindingen binnen en buiten de bibliotheek. Door de gezinsaanpak op strategisch niveau goed vorm te geven en ook te borgen bij samenwerkingspartners, ontstaat een stevig fundament voor de gezinsaanpak op tactisch en uitvoerend niveau.
Over het onderzoek
Dit onderzoek is uitgevoerd via de Bibliotheekmonitor. De landelijke rapportage biedt diverse aanknopingspunten om het gesprek met de gemeente en andere samenwerkingspartners aan te gaan. Daarnaast zijn de resultaten verwerkt in een landelijke infographic en zijn per provincie infographics beschikbaar voor de provinciale ondersteuningsinstellingen (POI’s). De bibliotheken ontvangen tevens een individuele infographic, waarmee de dienstverlening ook op lokaal niveau in kaart is gebracht. Zowel de landelijke en provinciale als de lokale resultaten zijn nader te analyseren via het dashboard op Bibliotheekinzicht. Dit dashboard biedt de bibliotheken de mogelijkheid hun individuele resultaten af te zetten tegen de landelijke cijfers, de resultaten van de provincie en bibliotheken van vergelijkbare grootte.
