Bekijk hier alle door de KB verzorgde sessies op het congres.
Digitaal burgerschap door de ogen van Marleen Stikker
Volgens Marleen Stikker, Waag-directeur en auteur van het boek Het internet is stuk, moeten we begrijpen hoe de digitale wereld werkt om grip te houden op ons eigen leven. Aan de hand van negen filmfragmenten vertelt zij waar het in haar ogen schuurt in onze digitale wereld. Vervolgens reikt ze middelen aan om samen te bouwen aan inzicht en handelingsperspectief. Journalist en auteur Tracy Metz navigeert samen met Stikker door dit spannende digitale landschap, waarbij ze onderweg zaken als het publiek domein, artificial intelligence en de maker mindset tegenkomen.
Bieb-a-palooza: De Makermindset
Volgens Marleen Stikker kunnen we het belang van een makermindset niet onderschatten: het is een uitnodiging voor iedere burger om met diens eigen ideeën aan de slag te gaan. Ook in openbare bibliotheken speelt dit gegeven, onder meer in de vorm van makerplaatsen en leerprogramma’s. Wat is nodig om de volgende stap te zetten? En kunnen we hier – eventueel samen met het onderwijs – toekomstbestendig beleid op maken? In gesprek met Robin Verleisdonk (directeur Bibliotheek Helmond-Peel), lector Peter Troxler en Andrea Rhodenborgh (onder andere programmeur Onderwijs en Bibliotheken bij medialab SETUP in Utrecht).
Bieb-a-palooza: Bibliotheken en desinformatie
Hoewel desinformatie van alle tijden is, spelen opzettelijk misleidende informatie en nepnieuws een steeds grotere, negatieve rol in onze samenleving. Onderzoek van de EU wijst uit dat 83% van de voor het onderzoek bevraagde Europeanen nepnieuws als een bedreiging voor de democratie beschouwt. Toch beheerst niet iedereen de vaardigheden om door het informatielandschap te navigeren, feiten te checken en kritisch te zijn op desinformatie. Wat is de rol van bibliotheken op dit vlak? Dienen zij een gidsrol te vervullen? En vraagt de veranderende samenleving om neutraliteit of juist om een activistische houding? In gesprek met Frank Huysmans (Bijzonder hoogleraar bibliotheekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam) en Ruben Brave (Internetpionier, bestuurslid van Internet Society Nederland en oprichter van academische businessincubator Entelligence).
Verdiepingstrack: De rol van AI voor het vak van bibliothecaris
Het belang van kunstmatige intelligentie neemt toe, ook voor bibliotheken. Wat betekent dat voor de kennis en vaardigheden van medewerkers? En zijn daarin parallellen waar te nemen met de journalistiek? Astrid Feiter ging hierover in gesprek met bibliotheekgoeroe David Lankes (University of South Carolina), Jan Willem van Wessel (sectorhoofd Innovatie & ICT bij de KB) en Yael de Haan (lector Kwaliteitsjournalistiek in Digitale transitie aan de Hogeschool Utrecht).
Verdiepingstrack: Grip op data
We laten doorlopend een dataspoor achter. Wij zouden daar zelf meer zelf grip op moeten hebben, zeggen beleidsmakers. Dat is een mooi streven, maar is het ook te realiseren? En wat is de rol van bibliotheken daarin? Onderzoek naar die rol is nog weinig gedaan, terwijl sommige bibliotheken wel degelijk naar die rol zoeken. Stadssocioloog en industrieel ontwerper Emiel Rijshouwer (Erasmus Universiteit, Centre for BOLD Cities) vertelt hoe je als burger de grip op data behoudt en terugkrijgt. Aan de hand van praktijkvoorbeelden laat hij zien wat werkt – en wat nog niet – en welke rol bibliotheken kunnen spelen in deze ontwikkeling. Ook Miriam van den Beemt (projectleider Monitor van de Stad bij de Bibliotheek Midden-Brabant) en Antoine Gribnau (adviseur Geo-informatie en Open Data bij de Gemeente Den Haag) schuiven aan om vanuit het perspectief van bibliotheek en gemeente te vertellen over het gebruik van data in de praktijk.
Verdiepingstrack: Publieke waarden in de digitale samenleving
De technologische vernieuwingen die onze maatschappij in een hogere versnelling hebben gebracht, roepen nieuwe vragen op over de manier waarop we onze samenleving willen inrichten. Welke persoonlijke en maatschappelijke gevolgen heeft digitale technologie? Wat betekent dat voor bibliotheken? Hoe kunnen zij burgers vaardiger maken? Linda Kool (themacoördinator Digitale Samenleving, Rathenau Instituut) en Valerie Frissen (directeur SIDN fonds en bijzonder hoogleraar Digital Technologies & Social Change) buigen zich over deze belangrijke vragen. Aan de hand van een aantal praktische voorbeelden schetsen zij de belangrijkste vraagstukken rondom technologisch burgerschap en hoe we daarmee als samenleving kunnen omgaan.
Stadssafari’s
Het Nationale Bibliotheekcongres bleef niet op één plek: via de verschillende stadssafari’s kreeg de bezoeker zicht op ontwikkelingen rondom digitaal burgerschap die overal in Nederland plaatsvinden. Zo kregen we bijvoorbeeld een inkijkje in het werk van mediakunstenaar Roos Groothuizen, die zoekt naar de menselijke kant van technologie. Ook stonden we stil bij de vraag in hoeverre burgers worden beïnvloed door datastromen en of technologische vooruitgang ook automatisch maatschappelijke vooruitgang betekent.
Napraten met Lily Knibbeler
Het Nationale Bibliotheekcongres is niet compleet zonder een afsluiting van KB-directeur Lily Knibbeler. Samen met presentator Tracey Metz en curator Marleen Stikker kijkt zij terug op een inspirerende dag voor aanwezigen uit het bibliotheekveld en daarbuiten. Haar vraag aan Stikker of KB een beroep mag doen op de ontwikkeling van een programma rondom digitaal burgerschap voor de hele sector, sluit mooi aan bij de programmalijn digitaal burgerschap die momenteel wordt ontwikkeld.