Systematisch meten
Om inzichtelijk te maken hoe openbare bibliotheken hun maatschappelijke functie invullen en welke impact zij daarmee teweeg brengen in de samenleving, zijn onderzoeks- en monitoringinstrumenten nodig waarmee bibliotheken op structurele en systematische wijze hun inzet en dienstverlening kunnen meten, monitoren en rapporteren. Deze wens wordt extra bekrachtigd in het Bibliotheekconvenant en de daaruit voortvloeiende Netwerkagenda. Hierin is vastgelegd dat de KB een digitale infrastructuur voor onderzoek en kennisdeling ontwikkelt en onderhoudt. Bestaande instrumenten worden geïntegreerd en beter toegankelijk gemaakt via de Cockpit, die datageïnformeerd werken stimuleert en faciliteert.
Verschillende tools
Eind 2021 heeft bureau Pleiade een verkenning uitgevoerd om te inventariseren welke tools bibliotheken en POI’s gebruiken en waar de onderzoeks- en monitoringsbehoefte in het netwerk ligt. De Cockpit biedt ruimte aan tools van onder meer de KB, Kunst van Lezen en andere partijen uit het veld, zoals de Bibliotheekmonitor, de Impactmonitor, de Outputregistratietool en de Monitor de Bibliotheek op school. Zo kunnen alle bibliotheken, ongeacht hun datavolwassenheid of budget, gebruikmaken van hetzelfde fundament aan kennis, analyses en instrumenten voor beleidsvorming, -evaluatie en -verantwoording. Daarnaast werken de POI’s vanuit de Netwerkagenda aan een landelijk dekkend ondersteuningsnetwerk op het gebied van kennisdeling. Hierdoor kan uiteindelijk iedere bibliotheek gebruikmaken van dezelfde ondersteuning rondom het aanleveren van gegevens en het maken een vertaalslag van data naar de praktijk.
Samenwerking
De Cockpit wordt vormgegeven in samenwerking met bibliotheken en POI’s. Dat doen we bijvoorbeeld via het project Haal meer uit data en in 2022 met het Fieldlab Kennis & Kwaliteit, een van de vier proeftuinen die is gecreëerd naar aanleiding van de Netwerkagenda. Binnen deze Fieldlabs worden innovaties getest en breed toegepast. De KB pakt de ontwikkeling van de Cockpit op, die uiteindelijk een plek zal krijgen op Bnetwerk.
Webpagina
De ambities voor de Cockpit zijn groot. Daarom worden stapsgewijs resultaten opgeleverd. In 2022 zijn in samenwerking met het Fieldlab Kennis & Kwaliteit twee design dagen georganiseerd om input vanuit het netwerk op te halen over de vorm en de inhoud van de Cockpit. In 2023 is alle informatie over onderzoek en monitoring op Bnetwerk samengevoegd op de pagina Bibliotheekinzicht en zijn de voorbereidingen getroffen voor een nieuw te ontwikkelen dashboard. Hierin komen in 2024 de drie maatschappelijke opgaven uit het Bibliotheekconvenant samen: een geletterde samenleving, participatie in de informatiesamenleving en een leven lang leren en ontwikkelen. Naast de bekende operationele data over de dienstverlening en opbrengsten van de bibliotheek, is hierin ook ruimte voor impact data en indicatoren. Om tot die bovenliggende indicatoren te komen, wordt in 2024 per opgave aan een Theory of Change en meetplan gewerkt.
Integratie onderzoeksinstrumenten
In 2023 is gestart met de integratie van de onderzoeksinstrumenten van de KB als onderdeel van de Cockpit. In oktober 2023 is het eerste onderdeel van de vernieuwde Bibliotheekmonitor (2.0) live gegaan: de impactmetingen van de cursussen. In maart 2024 gaan ook de Outputregistratietool en de oude Bibliotheekmonitor op in deze nieuwe portal. Daarnaast komen er in 2024 meer impactmetingen beschikbaar, onder andere voor de Informatiepunten Digitale Overheid (IDO's), activiteiten en persoonlijke ontwikkeling.
