Forum Groningen. Foto: Siese Veenstra.
Achtergrond onderzoek
Steeds meer bibliotheken werken nauw samen met andere organisaties, soms zelfs onder één dak of in een gezamenlijk bestuur. Bibliotheken in dit soort gecombineerde instellingen worstelen ieder jaar met de opgave van het aantal bibliotheekbezoekers, -activiteiten,
medewerkers, inkomsten en andere gegevens die in het kader van de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) worden uitgevraagd. Om de Gegevenslevering Wsob beter te laten aansluiten op de praktijk, heeft onderzoeksbureau Atlas Research in opdracht van de KB en op verzoek van een aantal gecombineerde instellingen de knelpunten voor bibliotheken in gecombineerde instellingen in kaart gebracht, aanpassingen in de vragenlijst voor volgend jaar voorgesteld en deze getoetst onder bibliotheken.
Onnatuurlijke scheiding
Gecombineerde instellingen herkennen zich onvoldoende in de Wsob-vragenlijsten, blijkt uit het onderzoek, waarbij ook stakeholders en focusgroepen, bestaand uit bibliotheken en POI’s, werden geraadpleegd. Het voelt voor gecombineerde instellingen onnatuurlijk om onderscheid te maken tussen verschillende onderdelen van de organisatie, zoals de bibliotheek, het theater, het filmhuis en de erfgoedinstelling. In sommige gevallen is zo’n splitsing niet eens mogelijk, bijvoorbeeld als het gaat om het aangeven van het aantal bezoekers of activiteiten, omdat men daarin gezamenlijk optrekt.
Duidelijke richtlijnen nodig
Voor gecombineerde instellingen is het lang niet altijd duidelijk hoe zij de Wsob-vragenlijsten moeten invullen. Op dit moment interpreteren zij de vragenlijsten daardoor verschillend. Sommige gecombineerde instellingen geven de cijfers van de bibliotheekfunctie op of maken een zo goed mogelijke inschatting daarvan; andere geven de totalen van de gehele organisatie, terwijl het doel van de Wsob-uitvraag is om inzicht te krijgen in bibliotheekcijfers. Deze onduidelijkheden komen de kwaliteit van de resultaten niet ten goede. Aangezien de resultaten van de Wsob worden gebruikt als input voor bibliotheekbeleid en -financiering, is de kwaliteit van deze resultaten van groot belang, ook voor de organisaties zelf. Er zijn dan ook duidelijke richtlijnen nodig, waarin kan worden aangegeven hoe de vragenlijsten door gecombineerde instellingen moeten worden ingevuld.
Wisselende reacties
De voorgestelde aanpassingen zijn voorgelegd aan deelnemers van het onderzoek. De reacties waren wisselend. Zo blijft het moeilijk om losse cijfers aan te leveren voor de bibliotheek, omdat die sterk verweven is met de rest van de organisatie. Het onderzoek heeft dan ook niet geleid tot aanpassingen die direct kunnen worden overgenomen in de vragenlijsten. Hieruit blijkt wederom hoe verschillend gecombineerde instellingen ingericht zijn, zowel qua deelnemende organisaties als qua juridische vorm.
Vervolg
De uitkomsten van het onderzoek zullen worden geëvalueerd met het Netwerk Gecombineerde instellingen. In aanloop naar de Gegevenslevering Wsob 2022 worden aanpassingen in de vragenlijst voor gecombineerde instellingen met dit netwerk afgestemd.
Online sessie
Tijdens dit onderzoek kwamen ook knelpunten naar voren die niet alleen gelden voor bibliotheken in gecombineerde instellingen, maar voor alle bibliotheken. Deze knelpunten worden meegenomen in de algemene evaluatie en verbetering van de Wsob-vragenlijsten. Op 13 september van 10.30 tot 11.30 uur wordt een online sessie voor bibliotheken en POI's georganiseerd om algemene feedback op de vragenlijsten te verzamelen en de vragenlijsten te verbeteren. Je kunt je aanmelden voor deze sessie via deze link.