"Snellere dwarsverbanden tussen partners"
Bibliotheek AanZet startte op 2 locaties met een lokale sociaal-educatieve kaart. Sandra van Maurik, coördinator Basisvaardigheden Gorinchem en Molenlanden, is blij met de basis die er nu staat.
"Bibliotheek AanZet heeft een lokale kaart gemaakt voor Dordrecht en Gorinchem-Molenlanden. Gorinchem heeft een 4-jarig Taalpact om laaggeletterden te helpen. Hierbij is beter vindbaar aanbod nodig. De sociaal-educatieve kaart is het middel om dit centraal aan te bieden: informatie over cursussen en over ondersteuning, basisvaardigheden-gerelateerd. Een online vindplek is belangrijk, voor de mensen zelf én voor het netwerk.
"Kelly Oostlander werkte als programmamanager Sociaal-educatieve kaart bij AanZet. Wij zaten dus dicht bij het vuur. Vanuit de gesignaleerde behoefte hebben wij voor een lokale website gekozen. Die moet zoekresultaten bieden van het aanbod op maximaal 5 kilometer. Molenlanden is de meest uitgestrekte gemeente van Nederland: het kost 20 autominuten om erdoorheen te rijden. Mensen zoeken aanbod in hun eigen gebied en vinden óók het aanbod in de naastgelegen kern dat wellicht dichterbij is. Ook in Gorinchem kunnen mensen wijkgericht zoeken. Bij de keus voor een lokale kaart speelt misschien ook emotie: om vooral het lokale te benadrukken."
Sociaal en sociaal-educatief
"De Bibliotheek AanZet heeft al ervaring met de combinatie van een sociale kaart en een sociaal-educatieve kaart. De voorkeur van zowel de gemeente Molenlanden als de gemeente Gorinchem is om deze apart aan te bieden. We hebben hierin goed met de gemeenten samengewerkt. We bespraken wat erin moest komen en welke partijen belangrijk zijn. Al kenden de partijen elkaar al, dwarsverbanden waren er nagenoeg nog niet. En dat is precies wat deze website realiseert: versnelling in dwarsverbanden. Je ziet sneller 'haakjes' en weet elkaar te vinden. Dat is een positieve draai in het netwerk, anders dan je vooraf bedenkt."
Aanbod
"In beide gemeenten is behoefte aan meer aanbod basisvaardigheden. Het mooie is dat we dat door de intensieve samenwerking sámen concluderen, bijvoorbeeld rond digitale vaardigheden. En als we weinig deelnemers trekken voor een webinar, bedenken we samen wat we hieraan kunnen doen.
In Gorinchem zijn we gestart met online activiteiten, zoals een online Taalcafé. Mensen die het Nederlands onvoldoende beheersen, begrijpen minder goed hoe ze online kunnen deelnemen. Dan kijk je ook naar digitale vaardigheden. We bieden nu 1-op-1-begeleiding. Door de samenwerking heb je korte lijntjes: je kunt het aanbod sneller opzetten en beter communiceren. Mensen vinden het aanbod via de website.
Ons netwerk vindt de website heel duidelijk, supergemakkelijk in het zoeken en met eenvoudig taalgebruik. Bij de invoer moeten we soms zoeken, bedenken welke vinkjes we willen zetten. Als iemand werk zoekt, kan taal een middel zijn. Zo overweeg je steeds wat mensen als antwoord op hun zoekvraag moeten vinden."
Vervolg
"Fase 1 is afgerond, waarin we met de gemeente de belangrijke partijen hebben gekozen: rond leren en werken, armoedebestrijding, bijstand, enzovoort. Groei is de volgende stap: in partijen én in aanbod. In fase 2 bespreken we welke andere partijen we kunnen betrekken. Inmiddels hebben de gemeenten ook hun sociale kaart opgezet. Dat levert ook ervaringen op.
We zijn tevreden als de partners in één zin de website kunnen omschrijven, hem regelmatig bezoeken en delen. En als we samen een goed aanbod neerzetten, in simpel taalgebruik, en mensen dit vinden en het zien als een goede toevoeging voor henzelf."
Leerpunten
"Ik benaderde meteen allerlei partijen, maar faseren is beter. Praat eerst met de gemeente. Betrek grote partijen, die zorgen voor zichtbaarheid en veel aanbod.
Houd voor ogen als je met grote organisaties samenwerkt: het is niet altijd 'vandaag vragen, morgen hebben'. Houd dus rekening met een langere doorlooptijd."
"Als mensen de informatie maar weten te vinden en gebruiken"
Bibliotheek Rivierenland heeft gekozen voor deelname aan de landelijke sociaal-educatieve kaart. Chantal Venema, productontwikkelaar Participatie en Zelfredzaamheid licht de afwegingen toe.
"De keus voor een landelijke kaart is vooral een kostentechnische afweging. Wij bedienen 8 gemeenten en kunnen de kosten van 8 lokale kaarten niet zelf dragen. Gemeenten die een lokale kaart willen, faciliteren wij graag. Van de 8 gemeenten nemen er 4 G!DS af. Zij gebruiken deze database om - naast de sociaal-educatieve kaart - hun eigen sociale kaart te vullen.
Als een gemeente de lokale sociaal-educatieve kaart wil, moet zij G!DS gebruiken; dat is de bron.
Wij vinden dat deze activiteit past bij de bibliotheek. Er is lokaal en landelijk veel aandacht voor zelfredzaamheid en steun bieden. Dan is het nodig om te weten wat er aangeboden wordt en welke hulp beschikbaar is. De kaart is hierbij van meerwaarde. Landelijk of lokaal: voor mij persoonlijk is het belangrijkste dat mensen de info weten te vinden en gebruiken."
Breed aangevlogen
"Het is ons initiatief om de kaart breed te vullen: wij hebben ervoor gekozen om het lokale en regionale aanbod van onze gemeenten te ontsluiten. Daarnaast hebben we in 2 vestigingen een fysieke IDO-balie, waar we de website ook goed kunnen gebruiken.
Per gemeente zijn thema’s bepaald op basis waarvan wij de organisaties in kaart hebben gebracht. Vervolgens zijn deze in de database G!DS gezet. Met regelmaat wordt deze database bijgewerkt op actualiteit. Ook komen er nog steeds nieuwe organisaties bij."
Partners
"Vorig jaar zijn we gestart met het IDO, maar van maart tot september moesten de balies dicht. Dan moet je eigenlijk opnieuw beginnen met bekendheid creëren. Dat doen we nu, via pr, online en de lokale kranten. We willen onze dienstverlening ook meer bekendmaken bij sociale partners, zodat zij weten dat er naast een fysieke plek een website is. De website kunnen zij zelf ook goed gebruiken in het gesprek met cliënten.
Eén collega coördineert centraal de invoer van gegevens, en onderhoudt waar nodig contacten met de gemeenten die G!DS afnemen en met organisaties die in G!DS staan. Hiervoor is 24 uur per week beschikbaar. Dat is ook een afweging die per bibliotheek verschilt. Wij bedienen een groot gebied en daardoor hebben we de keus om de kaart breed te vullen, kunnen en willen maken."
Tevreden
"Wanneer ben ik tevreden? Idealiter zou dit allemaal niet nodig zijn, omdat iedereen basisvaardig is. Maar dat is niet de realiteit. Zelfs als je digitaal vaardig bent, is de digitale overheid soms ingewikkeld.
We kijken naar kleine doelen: dat het IDO goed wordt bezocht. Dat klanten ons weten te vinden, dat wij hen goed (warm) kunnen doorverwijzen naar partners en omgekeerd. Dat onze partners goed op de hoogte zijn van wat wij doen en van deze website. Ik geloof erg in het IDO. En in de website: die is prettig en toegankelijk, en zodanig opgezet en geschreven dat het ook voor kwetsbare groepen begrijpelijk en bruikbaar is."
"Professionals passend aanbod basisvaardigheden laten vinden"
Gonneke Bennes is coördinator Laaggeletterdheid in Arnhem en werkt samen met onder meer de gemeente en Rozet, de bibliotheek in Arnhem, aan de opzet van de lokale sociaal-educatieve kaart. Arnhem deed mee aan de pilot. Begin 2021 is de lancering.
"Wij zijn de sociaal-educatieve kaart vanuit de taalsamenwerking gestart en brengen het aanbod rond basisvaardigheden in kaart. Als deze basis er staat, bespreken we hoe we deze vanuit het sociaal domein kunnen aanvullen. We hebben gekozen voor een lokale site: Informatiepunt Arnhem. Dat brengt de informatie dichter bij de inwoner.
Onze insteek is vooral de professional. Om hen overzicht te bieden en gerichter aan te sluiten bij de vraag van de inwoner."
Partners
"Sinds 2 jaar komen de 15 partners in Arnhem maandelijks bij elkaar in een aanbiedersoverleg. Met hun feedback is de website ingericht. En ze zijn uitgenodigd om live mee te kijken naar de invoer van hun aanbod. Zij konden hun vragen en opmerkingen doorgeven. Dat was goed voor het draagvlak.
Momenteel loop ik met elke aanbieder hun invoer door. Daarnaast zijn spreekuren gepland, waarbij aanbieders (online) bij elkaar komen."
Informatie invoeren
"Vanuit Rozet is het invoerformulier aangepast zodat aanbieders makkelijker de informatie kunnen aanleveren. Dat is belangrijk om alle zoekresultaten goed te laten tonen. Mensen zoeken vanuit meerdere invalshoeken. Voor iemand die slecht er been is, is misschien zoeken op postcode belangrijk, voor aanbod dicht bij huis. Voor een ander is het belangrijk om te kunnen zoeken op gratis aanbod. Zo zijn er meer punten. De zoekfunctie moet alle facetten ondersteunen."
Uitbreiden
"Met partners werken we ook aan nieuw aanbod. Hiervoor halen we de vraag op in het sociaal domein, rond geld, gezin, gezondheid en werk. In de afgelopen 2 jaar is bij partners veel beweging en bewustwording ontstaan. Zo kunnen we sneller reageren op signalen van deelnemers, bijvoorbeeld van een cursist die vertelde dat hij graag 's avonds les wil hebben.
Wil iemand financieel zelfredzaam worden of uit de schulden komen, dan kun je óók de taal aanpakken. Mooie voorbeelden van toeleidend aanbod in Arnhem zijn Koken binnen je budget (rekenen en lezen) en Verkopen via Marktplaats (schrijven, fotograferen en onderhandelen). Geeft iemand zelf aan dat hij iets niet goed kan, dan zoekt de docent aanvullend aanbod."
Draagvlak
"Start de kaart vanuit draagvlak onder hoofdpartijen: gemeente, bibliotheek en partners. Aanbieders geven aan wat voor hen wel en niet werkt. Laat ook zien wat het hen oplevert: zichtbaarheid van aanbieder en aanbod. Door de samenwerking kunnen zij de juiste mensen bereiken. Weten wat hen onderscheidt van andere partners, helpt immers aan te sluiten bij behoeften en keuzes van inwoners."
Interview door Karin Ottenhoff
november 2020