Nieuws

Vanuit de programma’s Digitale inclusie en Digitaal burgerschap dragen bibliotheken bij aan de maatschappelijke opgave participatie in de informatiesamenleving. Rondom deze opgave leven veel vragen. Bijvoorbeeld over de rol van digitale media en technologie in het dagelijks leven van de burger en de uitdagingen en kwetsbaarheden die daarbij komen kijken. Om de programma’s zo goed mogelijk af te stemmen op de burger, is meer inzicht in de doelgroep wenselijk. Omdat er al veel onderzoek is gedaan naar digitale vaardigheden en digitale weerbaarheid heeft de KB aan ECBO gevraagd in kaart te brengen wat er al uit (wetenschappelijk) onderzoek bekend is over deze thema’s en de doelgroep. De rapportage van ECBO biedt inzicht in de omvang en diversiteit van het onderzoek en biedt aanknopingspunten voor vervolgonderzoek.

De dataverzameling rondom de financiële Gegevenslevering Wsob 2022 gaat eind maart van start. Deze data wordt toegevoegd aan het dossier Bibliotheekstatistiek over 2022. Hierin verzamelt de KB jaarlijks de belangrijkste cijfers over openbare bibliotheken.

Eind november organiseerde het Fieldlab Kennis & Kwaliteit een tweede Designdag over de inhoud van de Cockpit. Bibliotheken, POI’s en stakeholders gingen samen aan de slag om antwoord te geven op de vraag: met welke data kunnen we het verhaal over onze landelijke, provinciale en lokale bijdragen aan de drie maatschappelijke opgaven het beste vertellen en onderbouwen? De resultaten van de Designdagen vormen belangrijke input voor het ontwerp van de Cockpit dat in 2023 gemaakt wordt.

Ondanks de tijdelijke coronasluitingen hebben bibliotheken zich in het afgelopen anderhalf jaar hard ingezet om burgers te blijven bedienen. Bij het opzetten van alternatieven voelden zij zich soms wel gehinderd door beperkingen in apparatuur en eigen kennis. Desalniettemin zien zij toekomst in de digitale transitie die bibliotheken in coronatijd hebben doorgemaakt. Dat blijkt uit de Coronamonitor van de KB, afgenomen via de Bibliotheekmonitor.

De dataverzameling rondom de Gegevenslevering Wsob gaat bijna van start. Op basis van deze data wordt het dossier Bibliotheekstatistiek over 2021 samengesteld. Hierin verzamelt de KB jaarlijks de belangrijkste cijfers over openbare bibliotheken. De Wsob kent aparte data-inzamelingen voor openbare bibliotheken, POI’s en de online Bibliotheek. Daartoe wordt bibliotheken gevraagd een aantal gegevens vooraf aan te leveren via het Datawarehouse en G!DS.

Ondanks de beperkingen die bibliotheken in 2020 ondervonden vanwege de coronamaatregelen, is het aanbod van de bibliotheken rondom basisvaardigheden in grote lijnen constant gebleven. Met alternatieve dienstverlening zoals online Taalhuizen, telefonische spreekuren en een-op-een-hulp op afspraak zetten bibliotheken zich ook in coronatijd in voor kwetsbare burgers. Desalniettemin maakten minder burgers gebruik van de dienstverlening dan voorgaande jaren. Veel bibliotheken hadden moeite met het bereiken van de doelgroep, die met name baat heeft bij fysieke dienstverlening. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de KB, uitgevoerd via de Bibliotheekmonitor.

Consumenten zijn in de afgelopen wintermaanden iets meer gaan lezen. Dat blijkt uit onderzoek dat in februari door onderzoeksbureau GfK is uitgevoerd in opdracht van de boekensector. Mogelijk houdt deze lichte stijging verband met de zware lockdown waarin Nederland in deze maanden verkeerde.

De coronamaatregelen hebben in 2020 zichtbaar effect gehad op de dienstverlening van de openbare bibliotheken. Er werden minder boeken uitgeleend en minder activiteiten georganiseerd. Ook werd de bibliotheek minder bezocht dan andere jaren. De bibliotheek bleek echter ook veerkrachtig: in korte tijd werd veel alternatieve dienstverlening georganiseerd, de online Bibliotheek floreerde en kwetsbare groepen konden ook in coronatijd bij de bibliotheek terecht.

Eind juli starten drie onderzoeken naar de samenwerking tussen de bibliotheek en het onderwijs: voorschoolse educatie en primair en voortgezet onderwijs. De onderzoeken vinden plaats via de Bibliotheekmonitor van de KB. Met de resultaten wordt in kaart gebracht hoe bibliotheken hun dienstverlening voor kinderopvanglocaties, basisscholen en middelbare scholen vormgeven.

De KB start met een onderzoek naar de inrichting van de bibliotheek tijdens de coronacrisis. Op deze manier ontstaat inzicht in de manier waarop openbare bibliotheken tijdens de afgelopen perioden van sluiting en gedeeltelijke opening hun aanbod hebben ingericht.