Nieuws

Het aantal burgers dat door bibliotheken kon worden geholpen bij de belastingaangiften, is het afgelopen jaar sterk gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. Dat blijkt uit het onderzoek naar de samenwerking tussen bibliotheken en de Belastingdienst, uitgevoerd via de Bibliotheekmonitor. Deze krimp valt te verklaren door de maatregelen rondom het coronavirus, waardoor bibliotheken een groot deel van de aangifteperiode gesloten waren. Desalniettemin tuigden veel bibliotheken alternatieve vormen van dienstverlening op, waarmee toch nog duizenden burgers konden worden geholpen.

Bibliotheken blijven onverminderd inzetten op de gezinsaanpak om laagtaalvaardige ouders en hun kinderen te bereiken. Dat blijkt uit onderzoek naar de samenwerking tussen voor- en vroegschoolse educatie en de bibliotheek, uitgevoerd via de Bibliotheekmonitor. Programma’s als de BoekStartcoach en de VoorleesExpress werden in het schooljaar 2019-2020 opnieuw meer ingezet dan in voorgaande jaren.

Hoe kunnen openbare bibliotheken hun collecties op een verantwoorde en inclusieve manier vormgeven, en hoe kan technologie daarbij helpen? Op donderdag 18 februari kunnen bibliotheken en POI’s over deze vragen in gesprek gaan tijdens een online workshop. Deze bijeenkomst maakt onderdeel uit van een nieuw project, waarin de TU Delft en de KB samen onderzoek doen naar de pluriformiteit en inclusiviteit van bibliotheekcollecties.

Het dossier Bibliotheekstatistiek, waarin de belangrijkste cijfers over openbare bibliotheken zijn gebundeld, zal dit jaar niet in november, maar al in juli worden gepubliceerd. Daartoe begint de KB al in januari met het uitvragen van gegevens aan bibliotheken.

Tijdens de lockdown is de Nederlandse consument meer gaan lezen. Veel van de boeken werden in die tijd online gekocht. Tegelijk gaven veel consumenten juist in die tijd de voorkeur aan de fysieke boekhandel. Ook het leengedrag van consumenten veranderde als gevolg van de lockdown. Dat blijkt uit de meest recente meting van het kwartaalonderzoek van Stichting Marktonderzoek Boekenvak (SMB) en marktonderzoeksbureau GfK, waarin wordt ingegaan op de invloed die de coronacrisis heeft gehad op het lees-, koop- en leengedrag van Nederlandse consumenten.

Bibliotheken zijn de aangewezen plek om een leven lang te leren, kennis te delen en samen te creëren. In 2017-2018 heeft de KB een inventariserend onderzoek uitgevoerd naar makerplaatsen in bibliotheken. Nu start opnieuw een onderzoek naar de rol van bibliotheken als een plaats voor creatieve uitwisseling en persoonlijke ontwikkeling. Met dit onderzoek wordt de stand van zaken rondom makerplaatsen in bibliotheken in kaart gebracht: de ontwikkelingen in het soort ruimtes, activiteiten en de mate van samenwerking in makerplaatsen, knelpunten en succesfactoren, personele bezetting en financiering.

In 2019 organiseerden openbare bibliotheken circa 220.000 activiteiten: 15% meer dan in 2018. Ook het aantal personeelsleden en vrijwilligers dat ingezet werd nam toe. Dit blijkt uit de bibliotheekgegevens die de KB over het jaar 2019 heeft verzameld en in samenwerking met het CBS heeft gepubliceerd. De statistieken tonen aan dat steeds meer bibliotheken de rol van brede maatschappelijke bibliotheek vervullen en zich inzetten voor de maatschappelijke opgaven uit het Bibliotheekconvenant.

Het aanbod van de bibliotheek op het gebied van taal en digitaal blijft onverminderd groot. Dat blijkt uit onderzoek naar de dienstverlening van openbare bibliotheken rondom basisvaardigheden voor volwassenen, uitgevoerd via de Bibliotheekmonitor. Uit dit onderzoek wordt duidelijk dat de lijn die is ingezet met het programma de Bibliotheek en basisvaardigheden ook in 2019 succesvol is doorgetrokken. 

Bibliotheken die deelnemen aan de subsidieregeling Bibliotheek en Belastingdienst hebben een extra vragenlijst ontvangen over de belastingdienstverlening. Het gaat om een aanvullende inventarisatie. Deze vragenlijst meet de aangifteperiode januari tot en met augustus.

De coronacrisis heeft grote gevolgen gehad voor de daginvulling van de Nederlandse consument. Met de intelligente lockdown, het tijdelijk sluiten van horeca, winkels en bibliotheken en het advies om zo veel mogelijk thuis te blijven heeft iedereen zijn vrijetijdsbesteding in meerdere of mindere mate moeten aanpassen. In de twee meest recente metingen van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek naar lees-, koop- en leengedrag van Nederlandse consumenten is dan ook extra aandacht besteed aan de invloed die de intelligente lockdown heeft gehad op het leesgedrag van de Nederlanders.