Beschikbaar personeel
Negen op de tien bibliotheekorganisaties zetten vrijwilligers in
In vrijwel alle bibliotheekorganisaties is minimaal één medewerker beschikbaar met een gespecialiseerde functie op het gebied van basisvaardigheden (99%), zoals een coördinator (digi)Taalhuis (76%) of consulent basisvaardigheden (71%). Kleinere bibliotheken (met minder dan 50.000 inwoners in het werkgebied) hebben minder vaak zo’n specialist in dienst. In vergelijking met voorgaande jaren is een verschuiving in de inzet van personeel voor de dienstverlening rondom basisvaardigheden zichtbaar. Ten opzichte van 2018 is de inzet van vrijwilligers gedaald (van 98% naar 93%). De inzet van frontofficemedewerkers is juist gestegen (van 35% naar 58%). In grotere bibliotheken (meer dan 100.000 inwoners) zijn vaker frontofficemedewerkers beschikbaar voor de dienstverlening rondom basisvaardigheden dan in kleinere bibliotheken.
Meer fte beschikbaar voor basisvaardigheden
In 2021 werd in totaal 232 fte ingezet voor de dienstverlening rondom basisvaardigheden voor volwassenen, gemiddeld 2,1 fte per bibliotheek. Het gaat hier om eigen personeel en personeel dat wordt ingehuurd. De afgelopen jaren is het aantal fte voor de dienstverlening rondom basisvaardigheden ieder jaar gestegen: van 99 fte in 2016 naar 232 fte in 2021. Deze groei past binnen de verschuiving naar een brede maatschappelijke bibliotheek.
Vrijwilligers
Een op de drie vrijwilligers ingezet voor basisvaardigheden
Negen op de tien bibliotheken zet ook vrijwilligers in voor de dienstverlening (93%). Het aantal vrijwilligers dat wordt ingezet voor basisvaardigheden, verschilt sterk per bibliotheek. Dit is vaak afhankelijk van de bibliotheekgrootte: hoe groter de bibliotheek, hoe meer vrijwilligers er werkzaam zijn. In totaal werden in 2021 8,1 duizend vrijwilligers ingezet voor basisvaardigheden, gemiddeld 67 vrijwilligers per bibliotheekorganisatie. Van alle vrijwilligers die in de bibliotheken werkzaam zijn, wordt 35% ingezet voor basisvaardigheden voor volwassenen (Van de Burgt & Klaren, 2022). Het aantal vrijwilligers dat ingezet wordt voor basisvaardigheden, is in de afgelopen jaren verdubbeld: van bijna 3,9 duizend vrijwilligers in 2016 naar 8,1 duizend in 2021. Ook hierin is terug te zien hoe de rol van de bibliotheek de afgelopen jaren meer en meer is verschoven naar een brede maatschappelijke bibliotheek.
Vrijwilligers met name ingezet voor uitvoerende taken
Vrijwilligers worden vooral ingezet voor uitvoerende werkzaamheden, zoals ondersteuning bij het oefenen van spreekvaardigheid (95%), digitale vaardigheden (88%) en het begeleiden van activiteiten, zoals workshops of leesclubjes (66%).
Vrijwilligers inhoudelijk getraind door Stichting Lezen en Schrijven
Vrijwel alle bibliotheken die vrijwilligers inzetten voor het domein basisvaardigheden laten hen een inhoudelijke training specifiek voor vrijwilligers volgen (93%). De meeste bibliotheken maken hiervoor net als voorgaande jaren gebruik van de trainingen van Stichting Lezen en Schrijven (67%). Iets meer dan de helft van de bibliotheken die vrijwilligers inzetten voor basisvaardigheden geeft zelf een inhoudelijke training (57%); twee op de vijf bibliotheken laten trainingen verzorgen door Digisterker (39%).