Informatie voor het bibliotheeknetwerk

Dossier Bibliotheekstatistiek 2017

  1. Bedrijfsvoering

Een analyse van de bedrijfsvoering van bibliotheken: personeel, vrijwilligers, kosten en baten
Hoeveel medewerkers zijn er in dienst bij de openbare bibliotheken? Hoeveel vrijwilligers leveren een bijdrage aan de dienstverlening? En wat zijn de grootste inkomsten en kostenposten voor de bibliotheken?
Bibliotheek

Ten gevolge van de economische recessie die zich vanaf 2010 deed gelden in de overheidsinkomsten, zijn de subsidiebaten van bibliotheken met 10% gekrompen. Deze teruggang heeft vooral gevolgen gehad voor het personeelsbestand, dat is tussen 2010 en 2017 met zo’n 25% in omvang teruggelopen, van 5 duizend fte in 2010 naar 4 duizend in 2017, en sterk vergrijsd. Ondanks de jarenlange krimp is het personeelsbestand sinds 2017 gestabiliseerd, de daling van het parttime personeel heeft plaatsgevonden voor een lichte stijging. Sinds de daling in het personeelsbestand, is de inzet van vrijwilligers cruciaal. Het aantal vrijwilligers is sinds 2010 flink gestegen, tot ruim 16 duizend in 2017. Dit is een stijging van 19% ten opzichte van 2016.

In 2017 bestonden de baten in totaal uit 508,4 miljoen euro (519,5 miljoen in 2016). Bibliotheken zijn voor het grootste deel van hun inkomsten afhankelijk van subsidies. Hoewel het subsidieniveau tussen 2010 en 2017 met 10% is gedaald, bestaat 81% van de inkomsten nog uit gemeentelijke subsidies en bijdragen. De 149 openbare bibliotheekorganisaties ontvingen in 2017 voor 415 miljoen euro aan subsidies. Daarvan kwam het overgrote deel, 410 miljoen, van gemeenten. Provinciale subsidies telden op tot 2,4 miljoen, en 2,6 miljoen kwam uit overige bronnen. Naast subsidies bestonden de baten uit eigen inkomsten van bibliotheken (76,6 miljoen) en diverse baten zoals rente en sponsoring (16,4 miljoen).

Het lastenniveau van de bibliotheekorganisaties houdt gelijke tred met de baten - er is niet of nauwelijks sprake van het vormen of aanspreken van reserves. In 2017 bestonden de lasten in totaal uit 509 miljoen euro (515,9 miljoen in 2016). De grootste kostenpost is het personeel; 46% van de lasten van bibliotheken bestaat uit kosten voor personeel in loondienst (232,7 miljoen euro). Dit is vergelijkbaar met 2016.