Veel bibliotheken zijn al bezig met het thema digitaal burgerschap. Maar er zijn ook bibliotheken die er nog mee moeten starten. Deze bibliotheken kunnen een startfinanciering aanvragen. Hiermee kunnen zij een traject volgen waarin ze leren wat digitaal burgerschap precies is. En wat je met dat thema kunt bereiken in je bibliotheek.
Ook enkele bibliotheken in Friesland wilden van start gaan. Wáren soms zelfs al gestart. Maar om gedegen te kunnen bouwen aan het thema, vroeg adviseur digitaal burgerschap Jennifer Veldman van Fers samen met de bibliotheken financiering aan. Uniek, want meestal doen bibliotheken dat individueel. De financiering werd toegekend en de bibliotheken konden aan de slag. Jennifer vertelt hoe dat ging.
Verbinding zoeken
Jennifer Veldman
“Ik ben aangenomen om op het gebied van digitaal burgerschap verbinding te zoeken met de bibliotheken. In de gesprekken die ik hiervoor voerde, kwam naar voren dat iedereen graag wilde samenwerken. Graag kennis wilde delen, projecten gezamenlijk wilde oppakken. Digitaal burgerschap was een mooi traject om hiermee te beginnen. Het kwam als een cadeautje dat we vanuit de KB de middelen kregen om dit op te kunnen zetten. Het leek ons namelijk best een moeilijk onderwerp en het is fijn om zoiets dan samen op te pakken. Dus we hebben de startfinanciering aangevraagd en deze verdeeld over de deelnemende organisaties.”
Hoeveel bibliotheken deden mee?
“Eigenlijk praten we over regio’s of clusters in plaats van bibliotheken. Maar het zijn er vijf: Leeuwarden en omgeving, Drachten | Smallingerland, Mar en Fean, Zuidoost Fryslân en Noord Fryslân. We trokken dus gezamenlijk op en dat werkte goed.”
Van elkaar leren
Wat was het voordeel van gezamenlijk optrekken?
“Een van de voordelen was dat we niet afzonderlijk hoefden te wachten of onze aanvraag goedgekeurd werd of niet. We waren zo dus ook niet elkaars concurrenten voor de financiering. Maar ook bij het maken van de Theory of Change is het handig samen te werken.”
Vertel eens over die Theory of Change?
“In de Theory of Change (TOC) ga je beschrijven wat je als bibliotheek wilt bereiken met digitaal burgerschap. Welke positieve verandering je wilt zien bij je bezoekers. En: hoe je dat wilt doen. Bij ons ging dat dus net iets anders: wij deden het niet per bibliotheek, maar voor de hele provincie Fryslân. Ieder kreeg zijn eigen specialisatie.”
Hoe werkt dat?
“Voor de TOC is er een landelijk voorbeeld. Daarin staat dat je veranderingen kunt bereiken op het gebied van online weerbaarheid, vaardigheden en participatie. Die onderdelen konden wij allemaal meenemen in onze eigen TOC, omdat we ze bij verschillende bibliotheken hebben ondergebracht. Zo kunnen we heel veel doen, zonder één bibliotheek te veel te belasten. Als Drachten nu bijvoorbeeld een van de onderwerpen in zijn portefeuille heeft en Mar en Fean wil dit oppakken, dan zou het zomaar kunnen dat iemand uit Drachten langsgaat bij Mar en Fean. En andersom. Samen weten we zo alles. En dat is pas echt kennis delen. We maken hierdoor de hele provincie sterker en ik ben hartstikke trots op hoe we dat doen met elkaar.”
Hoe zorg je dat iedereen enthousiast blijft?
“Je moet er de tijd voor nemen. En we hebben de overleggen vrij ongestructureerd gelaten. Hierdoor kwam er ruimte om vrij te denken, ook aan heel andere richtingen. Je merkt dan echt dat zo’n groep plezier heeft in het met elkaar denken, het van elkaar leren. En het is heel fijn om samen door die fase te gaan waarin iedereen nog zoekende is. Wat is het nu precies, digitaal burgerschap.”
“Wat ook hielp is dat we zelf de doelgroep waren. De problemen waar wij online tegen aan lopen, zijn de problemen die we willen aanpakken. Als je zelf de doelgroep bent, voel je de urgentie ook meer.”
Hoe nu verder
Hoe gaan jullie verder?
“De start is afgerond en nu gaan we bij elkaar zitten: wie gaat wat precies doen? Welke doelgroepen hebben we, welke onderwerpen, wat missen we nog? En dan kunnen de bibliotheken die doorwillen daarna afzonderlijk financiering aanvragen voor het vervolgtraject, de programmeringsregeling. Met die financiering kan iedereen zijn eigen expertise verder ontwikkelen.”
Welke tips heb je voor collega-POI’s die de startregeling geclusterd willen aanpakken?
“Gewoon doen! De verhouding POI – bibliotheek is natuurlijk overal net even anders, maar gewoon doen. Je krijgt zoveel input als je het gezamenlijk doet. En een andere gouden tip: zodra de aanvraag goedgekeurd is, meteen alle afspraken inplannen. Het traject duurt een half jaar en het is best een uitdaging om iedereen steeds bij elkaar te krijgen. Het scheelt veel stress als iedereen vooraf weet waar hij aan toe is.”
Ook meedoen
Wil jij ook starten met het programma digitaal burgerschap in jouw bibliotheek of regio? In 2024 komen er nieuwe rondes om subsidie hiervoor aan te vragen. Je wordt dan uitgenodigd voor twee startdagen. Op die dagen leer je alles over het programma en maak je een start met onder andere een Theory of Change. Houd Bnetwerk in de gaten voor de nieuwe inschrijfrondes. Wil je voor die tijd meer weten? Neem dan contact op met Marjolein Oomes, opgavemanager digitaal burgerschap bij de KB.