Bibliotheken die de startregeling aangevraagd hebben, wonen twee startdagen bij. De eerste is vooral theoretisch: je leert hoe je een analyse kunt maken van de omgeving van je bibliotheek. Wie wonen er in jouw werkgebied? Wat gebeurt er al op het gebied van digitaal burgerschap? Wat zegt de gemeente over dit onderwerp bijvoorbeeld? En welke potentiële partners zitten er in je netwerk? Ook horen de aanwezigen meer over het Lokaal Plan: met welk onderwerp wil je aan de slag en wat heb je daarvoor al in huis?
De tweede dag is praktischer: je krijgt de handvatten aangereikt om aan een Theory of Change (TOC) te werken. Anders gezegd: om te bepalen welke impact je wilt maken met je programma, op wie, hoe en waarom. Welke positieve verandering wil je zien bij je doelgroep? Daar werk je deze dag met elkaar aan. Zo kun je ideeën opdoen, kennis delen en elkaar inspireren.
Ontmoeting in Vredenburg
De dag begon om 10.00 uur in Vredenburg, Utrecht. Centraal, maar voor sommigen ver reizen. Een wisselstoring vanuit zowel het noorden als het zuiden, werkt dan niet echt mee. De meesten konden gelukkig de hele dag meemaken. En wie wat later was, kwam ook gelukkig nog steeds vrolijk binnen. Velen herkenden elkaar van de eerste dag, af en toe was er een nieuw gezicht.
Concreet maken en het simpel houden
De dag werd geleid door medewerkers van Impact House. Hun eerste vraag: wat vind je lastig? De TOC concreet maken, was het meest gehoorde antwoord. En deze simpel houden. Goed nieuws voor de aanwezigen: dat is precies waar de training voor bedoeld is. De trainers nemen deze dag alle stappen van de TOC met je door. Bij elke stap eerst een stukje uitleg, daarna ruim tijd om aan de slag te gaan en met elkaar te discussiëren. De aanwezigen waren hiervoor zoveel mogelijk ingedeeld aan tafel bij hun eigen POI. In deze groepjes ging iedereen aan het werk. Uiteraard voorzien van koffie, thee en koekjes.
Impact maken en je doelgroep bepalen
Welke impact wil je maken met je programma voor digitaal burgerschap? En bij welke doelgroep? Dat waren de eerste onderwerpen waar de deelnemers zich mee bezighielden. De truc is om dat zo concreet mogelijk op te schrijven. De ene bibliotheek richt zich op jongeren. Maar welke jongeren dan? Hoe oud zijn ze, waar wonen ze? En als je wilt dat zij online weerbaar worden, wat bedoel je dan met weerbaar? Een andere bibliotheek richt zich juist op ‘die parels’ in hun bibliotheek: de senioren die na Klik & Tik en Digisterker meer willen dan de basisvaardigheden. Hoe oud zijn deze mensen, wat wil je bij ze bereiken? De medewerkers van Impact House en de POI’s gaven hierbij steeds zo goed mogelijk advies. En leerden je de juiste vragen te stellen.
Effectenketens en aannames
Welke keten van effecten wil je bereiken? En welke aannames doe je daarbij? Dat zijn de volgende stappen in de TOC. Bij effectenketens werk je met het woord ‘zodat’. Bijvoorbeeld: ik wil een cursus ai organiseren, zodat mensen meer over dit onderwerp te weten komen, zodat zij desinformatie beter kunnen herkennen. Om even iets te noemen. Hierbij doe je de aanname dat mensen kennis opdoen bij het volgen van een cursus, zodat zij desinformatie beter kunnen herkennen. Het is belangrijk hier vooraf goed over na te denken. Dan weet je waarom je als bibliotheek iets organiseert.
Is het klaar?
De dag eindigde om 16.00 uur. Zijn alle TOC’s nu klaar? Bij lange na niet en dat was ook niet de bedoeling. De training geeft bibliotheken de tips and tricks om met de eigen organisatie de uiteindelijke TOC op te stellen, om samen te toccen. Dat is namelijk niet iets wat je alleen doet, dat doe je met je collega’s en je netwerk. Bovendien is een Theory of Change eigenlijk nooit af. Je verzamelt steeds meer informatie waardoor je de TOC kunt aanscherpen.
Feedback
Was dit een nuttige dag? Is de TOC inderdaad concreter geworden? Het heeft echt geholpen, aldus een collega. Een goede mix van zenden en zelf aan de slag, vond een ander. Fijn ook om concrete feedback te krijgen op je ideeën, daar kun je wat mee. Of zoals Declan Mackrodt en Richard Reijnders van Bibliotheek AanZet het formuleerden: “Een leuke workshop waarbij je abstracte ideeën op een energieke manier omzet naar praktische stappen. Alle theorie die je geleerd hebt, pas je meteen toe, met de hulp van Impact House.”
Waren er ook kanttekeningen? De dag was wel wat auditief: als je daar niet zo goed in bent, dan is het een lange dag. Klopt, die feedback nemen we mee. Wat ook klopte: de ruimte was niet zo inspirerend. Gelukkig maakte de lunch een hoop goed.
Hoe nu verder?
De bibliotheken gaan nu hun TOC, omgevingsanalyse en Lokaal Plan verder uitwerken. Zij hebben recht op advies van Impact House en kunnen een gesprek over hun ToC aanvragen. Uiterlijk 14 juni moeten alle plannen samen met een evaluatie ingeleverd zijn bij het programmateam. Elke bibliotheek krijgt advies dat ze kunnen gebruiken voor de programmeringsaanvraag. Heel veel succes allemaal!
Ook meedoen?
Wil jouw bibliotheek ook aan de slag met digitaal burgerschap? De nieuwe inschrijfrondes starten 15 januari. Wil je meer informatie? Neem dan contact op met het programmateam.