Jullie zijn begonnen aan de programmeringsregeling digitaal burgerschap. Jullie kiezen er heel duidelijk voor om programma’s aan te bieden over het onderwerp kunstmatige intelligentie. AI. Waarom?
“Omdat we tijdens het werken aan de startregeling merkten dat daar kansen voor ons lagen. We bleken al heel veel aan digitaal burgerschap te doen: maakplaatsen, digilab, bijeenkomsten over fake news of desinformatie. Maar aan AI nog niet zoveel. Daar lijkt dus veel winst te halen voor ons.
Bovendien: het is een van de belangrijkste thema’s van deze tijd. De ontwikkelingen gaan zo snel nu. Je moet je als burger kunnen verhouden tot deze technologie. Er veilig mee kunnen omgaan en kunnen profiteren van de voordelen.”
Verschillende doelgroepen
Joep van der Weide.
Merken jullie veel nieuwsgierigheid naar AI bij jullie bezoekers?
“Er zijn bezoekers die het heel interessant vinden. En er zijn bezoekers die het eng vinden, het zelfs mijden. Ik heb wel meegemaakt dat ik een bezoeker vroeg of ik iets mocht vragen over kunstmatige intelligentie en dat die bezoeker daar niets van wilde weten. Wij richten ons in de programmeringsregeling op beide doelgroepen. De geïnteresseerden bieden we handvatten om goed om te gaan met AI. En voor de mensen die AI eng vinden, hebben we een andere aanpak.”
Vertel!
“Voor de groep die het spannend vindt of het onderwerp mijdt, creëren we camouflageaanbod. Anders gezegd: we organiseren activiteiten zonder vooraf te melden dat ze over AI gaan. Laatst zijn we bijvoorbeeld langsgegaan bij het Schrijfatelier. Hierin komen amateurschrijvers samen om te schrijven en over hun werk te praten. Aan hen hebben we gevraagd of zij het misschien leuk zouden vinden een keer een workshop te volgen. Toen hebben we een workshop creatief schrijven met AI gegeven. Daar zit een stukje basis in over wat AI is, maar we gingen ook aan de slag met Chat GPT.”
Hoe waren de reacties?
“Heel leuk. Schrijvers vinden het idee dat AI een tekst voor je gaat maken natuurlijk verschrikkelijk. Maar we gingen aan de slag met Chat GPT en toen bleek toch dat het gebruik daarvan ook voordelen biedt. Zo is een van de schrijvers dyslectisch. Het is voor hem een enorm karwei om alle spelfouten uit zijn tekst te halen. Met Chat GPT is dat zo geregeld.
Ook was er een dame van een jaar of 80. Zij ging in gesprek met Chat GPT over symboliek. Waar kan een ijsvogel allemaal voor staan bijvoorbeeld? We hebben haar wel gewaarschuwd dat ze de feiten even moet controleren, maar in dit geval klopte alles. En zo werd Chat GPT opeens een sparringpartner voor haar. Hadden we vooraf gezegd dat we over AI zouden gaan praten, dan waren zij niet gekomen.”
De familie Chabot versus de familie Chatbot
Jullie hebben ook plannen voor de Boekenweek. Kun je daar iets meer over vertellen?
“De familie Chabot schrijft dit jaar samen het boekenweekgeschenk. Dus het leek ons leuk om onze bezoekers tijdens de Boekenweek kennis te laten maken met de familie Chatbot. In een aantal vestigingen gaan we met bezoekers en AI samen een nieuw boekenweekgeschenk schrijven. We zetten vooraf flipovers neer met enkele vragen. Bijvoorbeeld over waar het verhaal zich moet afspelen. Bezoekers kunnen dan hun mening alvast geven. En daarna organiseren we workshops waarin we met die suggesties aan de slag gaan, samen met de bezoekers en AI. Dus daar komt een heel nieuwe verhalenbundel uit.”
Wat leuk. Doen alle vestigingen mee?
“Wij hebben 15 vestigingen. 6 doen er mee met de familie Chatbot. We verwachten zo’n 10 deelnemers per keer. Aan de programmeringsregeling zullen uiteindelijk 6 tot 8 vestigingen meedoen.”
Eerdere AI-activiteiten
Jullie hebben eerder wel wat aan AI gedaan toch? Hebben jullie tips voor bibliotheken?
“Ja, het is allemaal begonnen met de AI-Parade. En daarna hebben we in meerdere vestigingen informatiebijeenkomsten georganiseerd. Dat klinkt heel droog, maar die werden heel goed bezocht. In de LocHal hadden we zo’n 60 bezoekers, en in kleinere vestigingen steeds ongeveer 30.
Het hoeft dus helemaal niet groots te zijn, mensen zoeken soms alleen handvatten om met AI om te gaan. En je hebt ook geen grote namen nodig om een succesvolle activiteit te organiseren. Deze presentatie hebben we zelf gegeven. Bibliotheken kunnen de presentatie altijd bij me opvragen trouwens.”
Hebben jullie ook programma’s voor de jeugd?
“We bieden ook jeugdactiviteiten aan inderdaad. We hebben bijvoorbeeld een cursus creatief met AI georganiseerd. Met een groep kinderen uit groep 7 of 8 gingen we aan de slag met generatieve AI. We lieten zien wat je ermee kunt: verhalen schrijven, beeld maken, een spel spelen. En we vertelden meteen hoe het werkt en dat AI fouten kan maken. Ook de ouders waren hier over te spreken.”
Informatiebijeenkomst over AI in de Bibliotheek LocHal.
Interne steun
Hoe krijgen jullie intern iedereen mee?
“We hebben sowieso de steun van de directie en het management. Digitaal burgerschap en digitale inclusie zijn speerpunten in ons organisatiejaarplan, net als vorig jaar. Het onderwerp heeft dus prioriteit en er is veel ruimte voor. Voor het personeel hebben we een LED-bijeenkomst georganiseerd waar iedereen welkom was. En daar hebben we verteld wat AI is en wat je ermee kunt in je eigen werk.”
Een LED-bijeenkomst…
“Learn, Eat, Drink. Oftewel een bijeenkomst waarbij je iets leert en gezellig met elkaar wat eet en drinkt. Zo’n bijeenkomst organiseren we wel vaker als er grote thema’s zijn. Er kwamen zo’n 60 collega’s op af, best veel. Van alle afdelingen ook: veel leden van het MT, collega’s van de frontoffice, programmamakers, mensen van de educatieafdeling. Ze gaven ook meteen aan graag een vervolg te willen. Daar zijn we nu naar aan het kijken. Misschien kan MindLabs hier iets betekenen.”
Jullie werken samen met MindLabs?
“Dat zijn we aan het verkennen inderdaad. MindLabs is een samenwerkingsverband in Tilburg tussen kennisinstellingen, overheden, bedrijfspartners, maatschappelijke instellingen en startups. Het richt zich vooral op de interactie tussen mens en technologie. Human centered AI noemen ze dat. Dus voor ons is dat een heel interessante partner. Misschien kunnen zij ons helpen onze interne expertise te vergroten. Of misschien onze plannen tegenlezen en feedback geven. Ze hebben interessante sprekers, workshopbegeleiders. De intentie om samen te werken is er zeker, dus daar gaan we verder over in gesprek.”
Tips voor bibliotheken
Was het moeilijk om de financiering voor de programmeringsregeling aan te vragen?
“Je moet wel heel veel informatie aanleveren, maar moeilijk was het niet. Als je de startregeling doorlopen hebt, dan heb je je aanvraag voor de programmeringsregeling eigenlijk al klaar. Dan heb je alleen nog een begroting nodig en een tijdspad. Bij ons ging het dan ook in één keer door. Er blijkt ook veel meer mogelijk te zijn dan je vooraf denkt: de KB werkt en denkt echt mee om bibliotheken te helpen.”
Heb je tips voor andere bibliotheken?
“Over digitaal burgerschap in het algemeen: gewoon beginnen met de startregeling. En over AI: ik zou beginnen met een nationale AI-cursus. Die staat online en na afloop ben je helemaal bijgepraat. En als je daarmee klaar bent, dan kijk je wat je ermee kunt in de bibliotheek of in de samenwerking met scholen. Geloof me: het onderwerp is veel minder ver van je bed dan je denkt.”
Dank je wel!
Over Joep van der Weide
Joep van der Weide heeft meerdere functies bij de Bibliotheek Midden-Brabant. Hij is programmamaker DigiLab en lees- en mediaconsulent. Daarnaast is hij specialist digitaal burgerschap.
Zelf aan de slag
Wil jij ook aan de slag met digitaal burgerschap? Met AI of met een ander onderwerp? Vraag dan financiering hiervoor aan. Ontdek in dit nieuwsbericht meer over de mogelijkheden. Kijk ook zeker eens in de AI-Inspiratiegids, met nog veel meer tips voor activiteiten.