"Ze zijn elkaars netwerk en vriendinnen geworden"

Ouderen in de Wijk wil met Europese financiering in vijf jaar 5.000 ouderen bereiken, gelijk verdeeld over de vier grote steden. Het gaat om mensen van 67+ met een smalle beurs, die (dreigen te) vereenzamen. Door naar buiten te gaan vergroten zij hun netwerk en zelfredzaamheid. Het intake-gesprek achterhaalt wensen en mogelijkheden; na een jaar moet blijken of er vooruitgang is.

Deelnemers krijgen een jaarabonnement en kunnen activiteiten gratis bezoeken. Mariska: "We bieden mensen aantrekkelijke activiteiten. Al blijft de eerste stap lastig, toch hebben we in drie Utrechtse wijken 637 deelnemers ingeschreven."

Rotterdam telt 750 deelnemers. Zij krijgen een kalender met alle activiteiten voor ouderen in de vijf wijken die meedoen, activiteiten van bibliotheek én partners. Djounie: "Er is voor ouderen al veel te doen. Na de subsidieperiode willen we door en dat kan makkelijker met bestaand aanbod."

Martina: "Vertrouwen opbouwen kost tijd. Bovendien moeten ouderen vooral van elkaar horen hoe het werkt; alleen een brief sturen werkt niet. Je moet de band onderhouden. Dát is de meerwaarde, want activiteiten kunnen ze overal doen."  

Mariska: "Vanwege de inkomensgrens kun je niet breed adverteren op plekken waar senioren komen. We werken nu samen met het U-pas-bureau. Omdat we de juiste mensen aanschrijven, loopt het goed. Dit jaar organiseren we na de zomer een programma met een wervingscampagne, waarbij mensen een mailing ontvangen met het programma, ook in 'nieuwe' wijken zoals De Meern. Verder kunnen ze de maandelijkse papieren kalender aanvragen."

Djounie: "Partners bezoeken in opdracht van de gemeente Rotterdam mensen vanaf 75 jaar die zelfstandig wonen. Zij kunnen deze mensen de activiteitenkalender bieden. Dat levert ons wat nieuwe deelnemers op. Onze wens is om in het najaar ook in Overschie en Hoogvliet te starten."

Martina: "De gemeente ziet hoe goed dit project loopt. Dat resulteerde dit jaar in een opdracht van de gemeente: het project Digivaardig 55+. Met het netwerk kijken we hoe deze groep rond digitale vaardigheden kan bijblijven."  

Mariska: "We kenden al de wekelijkse inloop in drie vestigingen, voor met name digivragen. We verwijzen naar digicursussen en bieden nu ook programmering tijdens de seniorenochtenden in de drie wijken waar we actief zijn (vanaf september zijn deze ochtenden in vijf vestigingen). Bijvoorbeeld informatief, verhalen delen of in gesprek gaan. Of een spelletjesochtend. Ook hebben we contact met FC Utrecht, die voor senioren een film heeft gemaakt over voetbal en de stad Utrecht in vroeger tijden. Die willen we graag in de bibliotheek.

Themabijeenkomsten gaan bijvoorbeeld over medicijngebruik, weerbaarheid of nalatenschap. Over medicijngebruik kunnen mensen ook naar de apotheek, maar die drempel blijkt veel hoger."

Ook Rotterdam biedt een breed aanbod, zoals het Bibliotheekcollege, vaak over Rotterdam.

Djounie: "Ouderen misten een plek om te praten en te breien, dus nu is er het wekelijks Breicafé. De deelnemers zijn elkaars netwerk en vriendinnen geworden. Een van hen verloor haar man, anderen vingen haar op: echt geweldig!"

Op zaterdag is er film. Niet specifiek voor deze groep, maar de deelnemers komen massaal. Martina: "En het kost ons alleen twee zakken popcorn!"

Djounie: "Je moet simpel denken en niet te veel willen, zij hebben hun hele leven al gemoeten". Martina: "Daar hebben we lering uit getrokken: kennis vergroten waar het kan, en ondersteunen waar het nodig is. Het gaat vooral om met elkaar praten."  

Mariska: "Deelnemers waarderen dat het aanbod gratis is. Dat willen we voortzetten als de financiering stopt. De gastvrouwen zijn er altijd bij. Mensen zien dus steeds dezelfde gezichten, zo groeit het vertrouwen. De onderwerpen zijn divers en de mensen zijn eigenlijk altijd blij. Dat komt ook doordat wij het doen. Van de gemeente verwáchten ze dat die dingen voor hen regelt, maar ze zijn verrast als de bibliotheek hen verder helpt.

Senioren worden vaak bij elkaar gezet, terwijl ze ook contact willen met andere generaties. Rond digitale vaardigheden zijn er studenten-buddies die senioren helpen. Digitale Buddies is een initiatief van de GeluksBV, ondersteund door de Gemeente Utrecht. Ouderen vinden dit contact met jongere mensen leuk. En de studenten leren de doelgroep kennen en het levert hen stagepunten op."  

Digitale Buddies in Bibliotheek Utrecht. Foto: Willem Mes ©

Djounie: "Met de Rotterdam-pas kunnen ouderen gratis leuke dingen doen. Dat weten ze wel, maar ze willen niet alleen. Daarom is in Feyenoord een groepje gestart. Binnenkort bezoeken ze het Maritiem Museum. Ze starten in de vertrouwde bibliotheek en gaan met gastvrouw Tessa naar het museum. De entree is gratis, koffie met gebak betalen wij. We hopen natuurlijk dat ze straks zelf dingen gaan organiseren. Als dat lukt, is dat het mooiste resultaat!"

Martina: "Het partnernetwerk is belangrijk: je leert elkaars aanbod kennen en voorkomt verdubbeling. In het begin was er wat 'concurrentiegevoel', maar dat is helemaal weg."

Djounie: "Het team telt twaalf mensen (4,8 fte; jaarsubsidie voor personeelsinzet 169.000 euro). Het zijn kleine urenaantallen, maar de teamleden werken ook elders in de bibliotheek. Zij zijn intern ambassadeurs voor ouderen. Dat is nodig om de aandacht na vijf jaar vast te houden. De teamleden kunnen goed met mensen omgaan; je hebt wat meer tijd en geduld nodig dan bij andere klanten."

Mariska: "Ik was financieel adviseur bij een gemeente en heb gewerkt met dak- en thuislozen, en met senioren. Ik ben bevoorrecht: geboren in Nederland vol mogelijkheden om mezelf te ontwikkelen. Voor mensen die dat niet hebben, wil ik iets doen. De Europese subsidie betekent veel verantwoording, dus mijn financiële achtergrond komt van pas. Het is de combinatie van eigen kwaliteiten brengen, en mensen gelukkig zien worden. Dan word ik het zelf ook."

Djounie: "Ik vind het fijn als ik blije gastvrouwen zie. De verhalen komen van hen, dat maakt het zo leuk. In een app-groep delen we berichtjes, complimenten en foto's."

Martina: "Met dit project kunnen we veel aandacht geven aan een doelgroep die dat hard nodig heeft. Voor deze mensen iets kunnen betekenen, is heel fijn. Het is goed voor alle partijen: Doelgroep, partners én bibliotheek. Dat kun je vertalen naar andere projecten, hoe mooi is dat?"  

Mariska: "Kijk hoe toegankelijk je bent voor de doelgroep. Dat gaat om mobiliteit, maar ook om vertrouwen: mensen hechten aan een vast gezicht.

En als je dingen organiseert voor senioren, kijk dan naar contact met jongere generaties. Zoals met de Stichting Van vroeger voor later in Utrecht. Schoolkinderen schrijven verhalen op van senioren. Kinderen leren over vroeger en zijn verrast dat ze kunnen lachen met ouderen. En senioren voelen dat ze jongeren nog veel kunnen vertellen."

Djounie: "Je moet dit niet erbij willen doen. Stel er iemand voor aan, want het kost tijd. Het is een dankbare groep om voor te werken. Je kunt veel voor hen betekenen."

Interview door Karin Ottenhoff
juni 2019