Leden
Zes op de tien leerlingen zijn lid van de bibliotheek
Alle bibliotheken tellen in totaal bijna 982 duizend leden van 12 tot en met 18 jaar. Nederland telt circa 1,4 miljoen kinderen van deze leeftijd (CBS, 2022), waarvan 1,37 miljoen in het werkgebied van de openbare bibliotheken. Deze jongeren behoren tot de doelgroep van de dienstverlening van de bibliotheek voor het voortgezet onderwijs. Gemiddeld zijn zeven op de tien kinderen van 12 tot en met 18 jaar in het werkgebied lid van de bibliotheek (982 duizend, 72%). Hiervan is 40% actief lid: zij hebben in het schooljaar 2021-2022 minimaal één keer fysiek materiaal geleend. Zes op de tien zijn lid van de bibliotheek, maar leenden geen boek (60%).
Een tiende van de leden in de leeftijdscategorie van het voortgezet onderwijs is lid geworden in het schooljaar 2021-2022 (10%). In de meeste bibliotheken was het lidmaatschap voor kinderen en jongeren gratis (Van de Burgt & Klaren, 2022). Sinds 1 juli 2022 kan iedereen onder de 18 jaar in heel Nederland gratis lid worden van de bibliotheek.
| Aantal leden 12 t/m 18 jaar | 2016-2017 | 2017-2018 | 2018-2019 | 2019-2020 | 2020-2021 | 2021-2022* |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Minder dan 3.000 | 29% | 29% | 28% | 29% | 29% | 28% |
| 3.000-5.000 | 18% | 16% | 19% | 20% | 22% | 22% |
| 5.000-8.000 | 19% | 21% | 19% | 15% | 21% | 21% |
| 8.000-12.000 | 10% | 12% | 10% | 10% | 14% | 12% |
| Meer dan 12.000 | 11% | 10% | 10% | 11% | 15% | 17% |
| Onbekend | 14% | 13% | 13% | 15% | - | - |
Hoe ouder, hoe minder bibliotheekbezoeken
Ongeveer één op de drie leerlingen in het voortgezet onderwijs komt minimaal één keer per maand in de bibliotheek (DUO Onderwijsonderzoek, 2017; Peters & Van Strien, 2018). Hoe ouder de jongeren, hoe minder vaak zij in de bibliotheek komen (Peters & Van Strien, 2018; Probiblio, 2017). Jongeren die de bibliotheek nooit bezoeken, geven aan geen boeken te lezen, halen hun boeken ergens anders of vinden het saai in de bibliotheek (Peters & Van Strien, 2018). Het belang van lezen wordt door de doelgroep ingezien, maar ze zien lezen niet altijd als een vorm van ontspanning en geven vaak als reden het te druk zijn om te lezen en/of naar de bibliotheek te gaan (Brood et al., 2023, Peters & Van Strien, 2018).
Jongeren associëren de bibliotheek vooral met boeken en informatie, maar ook met rust en stilte (Probiblio, 2017; TwinQ, 2018). Ze bezoeken de bibliotheek om boeken te lenen of terug te brengen en minder om andere activiteiten te ondernemen, zoals lezen of studeren. Jongeren bezoeken graag activiteiten die een koppeling hebben met hun eigen interesses (Brood et al., 2023). Iets oudere jongeren (16 jaar en ouder) gebruiken de bibliotheek voornamelijk als plek om te studeren, te leren of huiswerk te maken (Peters & Van Strien, 2018).