Enquête
De onderzoeksgegevens gebruikt in dit rapport zijn gebaseerd op enquêtegegevens die via de Bibliotheekmonitor zijn verzameld. De enquêtes zijn afgenomen in de periode juli-november 2022. Tenzij anders vermeld hebben de gegevens betrekking op het schooljaar 2021-2022.
De vragenlijst voor dit onderzoek is opgesteld door de afdeling Onderzoek van de KB, in afstemming met verschillende experts die in het bibliotheekveld werkzaam zijn binnen het domein de Bibliotheek op school voor het voortgezet onderwijs. Deze vragenlijst is gebaseerd op de meting over de samenwerking tussen bibliotheken en het voortgezet onderwijs over de schooljaren 2016-2021 en geoptimaliseerd naar aanleiding van de vorige rapportage en recente ontwikkelingen in het beleid. Daarom is het niet mogelijk om alle resultaten in dit rapport met de voorgaande metingen te vergelijken. Waar mogelijk is deze vergelijking in het rapport tekstueel gemaakt.
De enquête is sinds het schooljaar 2019-2020 op drie punten aangepast. Ten eerste zijn bij deze meting voor het eerst locaties voor voortgezet speciaal onderwijs (vso) meegenomen, terwijl deze eerst onder het onderzoek naar de samenwerking met het primair onderwijs vielen. Een deel van de scholen voor speciaal onderwijs (v)so biedt zowel voortgezet als primair onderwijs aan. Deze worden zowel in deze rapportage als in de rapportage over de samenwerking tussen bibliotheken en het primair onderwijs meegeteld.
| Soort schoollocatie | Aantal in werkgebied |
|---|---|
| Voortgezet onderwijs | 1.443 |
| Voortgezet speciaal onderwijs (vso) | 85 |
| (Voortgezet) speciaal onderwijs ((v)so) | 397 |
| Totaal | 1.925 |
Sterrenchecklist
Daarnaast is sinds 2019-2020 de wijze van uitvragen gewijzigd: waar bibliotheken aanvankelijk een getal moesten invullen (bijvoorbeeld het aantal schoollocaties waarmee zij samenwerkten), werd hun nu gevraagd deze scholen in een lijst te selecteren. Hierdoor ontstaat beter zicht op de dienstverlening die per school wordt aangeboden. Sinds 2020-2021 wordt hiermee de mate van samenwerking door middel van de sterrenchecklist geanalyseerd. De samenwerking is opgedeeld in zeven bouwstenen met daarbinnen verschillende onderdelen. Het belang van deze onderdelen wordt gekenmerkt met punten waarmee de mate van samenwerking in kaart kan worden gebracht. De sterrenchecklist is aan de hand van de versie 2020-2021 verder geoptimaliseerd: nieuwe kpi's zijn toegevoegd en het maximaal aantal te behalen punten is bij een aantal onderdelen gewijzigd. Bij het vergelijk van de 2021-2022 resultaten met vorig schooljaar (2020-2021) is daarom enige voorzichtigheid geboden. De resultaten zijn niet één op één met elkaar te vergelijken.
| Bouwsteen | Onderdeel | Maximaal te behalen punten |
|---|---|---|
| Activiteiten | Totaal | 15 |
| Activiteiten rondom leesbevordering | 3 | |
| Activiteiten rondom digitale geletterdheid | 2 | |
| Activiteiten rondom cultuureducatie | 2 | |
| Vrij lezen geborgd in schoollocatie | 8 | |
| Collectie | Totaal | 17 |
| Collectieplan | 1 | |
| Schoolmediatheek | 5 | |
| Wisselcollectie per (half) jaar | 3 | |
| Klassikaal lenen in de bibliotheek | 3 | |
| Projectcollectie kortere periode | 1 | |
| Gereserveerde boeken op school gebracht | 1 | |
| Geleende boeken mogen mee naar huis | 2 | |
| Ander soort collectie | 1 | |
| Digitaal | Totaal | 10 |
| Lidmaatschap onderdeel van samenwerking | 5 | |
| Bibliotheeksysteem | 3 | |
| Gebruik online bibliotheek | 2 | |
| Lees- mediaplan | Totaal | 8 |
| Activiteitenplan lezen | 3 | |
| Activiteitenplan media/digitale geletterdheid | 2 | |
| Beleidsplan lezen | 2 | |
| Beleidsplan media/digitale geletterdheid | 1 | |
| Expertise | Totaal | 16 |
|
Aantal leerlingen per personeelsuur Idealiter wordt bibliotheekpersoneel in de samenwerking met een schoollocatie voor 1 uur per 125 leerlingen of minder ingezet. Hierbij geldt: hoe minder leerlingen per personeelsuur, hoe meer punten. |
|
|
| Onderwijsspecialist aanwezig in bibliotheek | 1 | |
| Bibliotheek geeft workshops/trainingen aan docenten | 5 | |
| Netwerk en beleid | Bijwonen sectie- en vakgroepoverleg | 2 |
| Mate van samenwerking rondom leesbevordering |
Vijfpuntschaal:
Vaak /structureel (4-5): 3 |
|
| Mate van samenwerking rondom digitale geletterdheid |
Vijfpuntschaal:
|
|
| Samenwerking met alle leerlingen op school |
|
|
| Samenwerking met overeenkomst | 6 | |
| Financieel dekkingsplan opgesteld | 3 | |
| Monitor dBos | Totaal | 10 |
| Gebruik monitor | 10 | |
| Totaal | 95 |
Populatie en respons
Via de Bibliotheekmonitor zijn de 135 basisbibliotheken met minimaal één schoollocatie voor voortgezet onderwijs in hun werkgebied per e-mail uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. Binnen de veldwerkperiode is de vragenlijst volledig ingevuld door 133 van deze bibliotheken (99%). De twee bibliotheken die niet hebben deelgenomen aan het onderzoek werken niet samen met schoollocaties in hun werkgebied. De genoemde cijfers en percentages in deze rapportage hebben tenzij anders vermeld betrekking op de 133 bibliotheken die hebben meegedaan aan het onderzoek.
Kwaliteit van de cijfers
In deze rapportage wordt op totaalniveau duiding gegeven aan de resultaten. Waar mogelijk worden interessante verschillen tussen diverse typen bibliotheken tekstueel benoemd. De bibliotheken zijn getypeerd naar aantal inwoners in het werkgebied. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen bibliotheken in de volgende klassen:
- S (< 50.000 inwoners);
- M (50.000-100.000 inwoners);
- L (100.000-200.000 inwoners);
- XL (> 200.000 inwoners).
Vanwege het beperkte aantal waarnemingen per categorie is de waarde van deze uitsplitsingen echter indicatief.
Infographic en dashboard
In aanvulling op de landelijke rapportage en infographic hebben alle deelnemende bibliotheken een individuele infographic ontvangen. Daarnaast zijn de resultaten op individueel bibliotheekniveau nader te analyseren via het dashboard op Bnetwerk. Dit dashboard biedt bibliotheken de mogelijkheid hun individuele resultaten af te zetten tegen de landelijke cijfers, de resultaten van de provincie en bibliotheken van vergelijkbare grootte.